Aanvaarding hergebruik water en voedingsstoffen groter dan verwacht

In Nederland is 75% van de ondervraagden (sterk) voor hergebruik van water als drinkwater, in Spanje en het VK is dat respectievelijk 73% en 67%. De acceptatie voor consumptie van voedingsmiddelen die zijn gekweekt met teruggewonnen nutriënten uit afvalwater bleek overwegend nog groter: in Nederland is opnieuw 75% van de ondervraagden voor voedsel kweken met teruggewonnen nutriënten, in Spanje en het VK respectievelijk 85% en 74%. Volgens Heather Smith, senior lecturer Water Governance aan de Cranfield University, komt dat doordat mensen een sterker verband ervaren tussen schoon water en afvalwater dan tussen teruggewonnen nutriënten en voedsel. “Toen we keken naar de drijfveren voor deze reacties, bleek er een sterke invloed van sociale normen te zijn. De meningen over hergebruikt water en voedsel werden sterk beïnvloed door wat in het sociale netwerk wordt geloofd.”

Open voor waterhergebruik

Het onderzoek is gedaan omdat er steeds meer projecten zijn waarbij waterhergebruik een rol speelt. Daarbij wordt in discussies vaak aangevoerd dat het publiek een negatieve perceptie zou hebben, maar dat blijkt nu dus mee te vallen in de praktijk. Burgers staan meer open voor waterhergebruik dan de watersector tot nu toe geloofde.

De enquêtes vormden een onderdeel van de samenwerking binnen NextGen, een vierjarig Horizon2020 (H2020)-project dat tot doel heeft de circulaire economie te stimuleren door middel van een breed scala aan in water verankerde hulpbronnen, waaronder water, energie en materialen. NextGen brengt een samenwerkingsverband van 30 organisaties samen om technologische, zakelijke en bestuurlijke oplossingen voor water in de circulaire economie te demonstreren.

Een kwestie van vertrouwen

Jos Frijns, teamleider Resilience management & governance bij KWR, en coördinator  van NextGen, zegt dat de acceptatie afhangt van het gevestigde vertrouwen in een nutsbedrijf. “De aanvaardbaarheid van afvalwaterrecycling heeft te maken met vertrouwen: vertrouwen in de waterkwaliteit en persoonlijke ervaring, maar ook vertrouwen in de organisaties die de dienst leveren.” Hij voegde daaraan toe: “In Nederland is er veel vertrouwen in overheidsinstanties die zich bezighouden met milieucontrole en kwaliteit. Dat helpt bij het vertrouwen van burgers in hergebruikinitiatieven, en dat zou wel eens een veel belangrijkere factor kunnen zijn bij het verbeteren van de acceptatie dan alleen maar informeren en voorlichten.”

Van enquêteresultaten naar strategieën

Frijns zegt dat er recent een verschuiving heeft plaatsgevonden in het hergebruik van water, vooral in de publieke sector. “Vijf jaar geleden zou in Nederland de suggestie van direct drinkbaar hergebruik van afvalwater zeker als een no-go zijn gezien. De waterindustrie zou zeggen dat het grote publiek dit niet zou willen. Die mentaliteit is nu echter aan het verschuiven.”

Verwacht wordt dat de resultaten van de enquêtes zullen worden verwerkt in langetermijnstrategieën voor de betrokkenheid van het publiek bij waterrecyclingprojecten. “Dit nieuwe inzicht zal helpen om de perceptie te verminderen dat het publiek slecht zal reageren op dit soort projecten. Er moet echter een langetermijnstrategie voor de betrokkenheid van het publiek komen. Inzicht in de publieke perceptie van dit soort oplossingen is slechts één deel van de puzzel,” voegt Smith toe.

Heather Smith en Jos Frijns.