Alles is hydroinformatica?

Ook in de watersector zien we de digitaliseringsontwikkeling zich voltrekken. Deze toepassing van digitale technieken op de waterpraktijk, veelal op basis van data en modellen, interdisciplinair en met een vleugje menselijke interactie in de mix, zijn we enige tijd geleden hydroinformatica gaan noemen. En hydroinformatica gaat als een trein. Er is een toonaangevend wetenschappelijk tijdschrift (Journal of Hydroinformatics), een tweejaarlijks internationaal congres (HIC International Conference on Hydroinformatics) en veel waterbedrijven hebben hun eigen datascienceteam, hydroinformatica-ambassadeur, etc. De bedrijfsbrede waarde van data wordt steeds meer ingezien en bedrijven zetten steeds meer in op de bedrijfsbrede ontsluiting van data. Daarmee dringt de (hydro)informatica door in alle hoeken van de bedrijfsvoering.

Betekent dit dat alles hydroinformatica wordt? Is een bigdata-analyse van klantgegevens van een waterbedrijf hydroinformatica? Is het berekenen van grondwaterstromingen met een hydrologisch model hydroinformatica? Is een probabilistische voorspelling van waterbeschikbaarheid over 25 jaar hydroinformatica? En worden alle werknemers in de watersector daarmee hydroinformatici? Het antwoord op deze vragen is een kwestie van tijd en rijpheid van de toepassing.

De afgelopen decennia hebben we vele ICT-oplossingen in ons dagelijks leven opgenomen zonder onszelf informatici te gaan noemen. De gemiddelde puber van 2020 krijgt meer voor elkaar met zijn computer, smartphone of tablet dan de informaticus van 20 jaar geleden op de computers van toen. Ook in de watersector worden de nieuwe technieken, geïmplementeerd in dashboards, apps en AR-devices, gewoon en niet meer dan een handig en vertrouwd stuk gereedschap. Maar net zoals je bij een boormachine moet weten wanneer wel en vooral wanneer niet de hamerstand te gebruiken, en welk boortje voor welk materiaal, moet iedere gebruiker zich bewust zijn en blijven van de beperkingen en geschikte toepassingsgebieden van de tools en data-analyses. Dus hydrologen blijven hydrologen en assetmanagers blijven assetmanagers.

Toch is er wel een maar bij dit verhaal. Het is niet ondenkbaar dat sommige huidige functies bij drinkwaterbedrijven op den duur (of sneller) zullen worden overgenomen door “robots” – kunstmatige intelligentie. Computers kunnen immers steeds beter praten met klanten, en procesbesturen kan in steeds grotere mate worden geautomatiseerd – dit kan ook hydroinformatica zijn. En wellicht geldt dit voor nog veel meer functies op de nog langere termijn. Vooralsnog biedt deze ontwikkeling kansen en een mogelijkheid om om te gaan met de vergrijzing in het personeelsbestand – op de langere termijn zal een bredere maatschappelijke discussie over de rol van de mens in verhouding tot kunstmatige intelligentie en robots in productie en dienstverlening essentieel zijn.

En de hydroinformatica zelf? Die moeten we toch vooral als een onderzoeksveld blijven zien, dat zich blijft richten op het (door)ontwikkelen van nieuwe technieken, methoden en ideeën vanuit een ICT-perspectief om deze beschikbaar te maken voor hun uiteindelijke operationele, tactische of strategische toepassingsgebieden in de waterpraktijk, totdat ook deze uiteindelijk gewoon worden. De verdergaande autonomisering van het waterbedrijf en de toepassing van kunstmatige intelligentie op steeds meer velden maakt hier ook onderdeel van uit. We mogen de potentiële negatieve effecten hiervan op de mens niet uit het oog verliezen. Maar deze ontwikkeling biedt wel de mogelijkheid een veerkrachtiger netwerk te ontwerpen, klanten effectiever te bedienen, storingen sneller op te sporen en te verhelpen, de voetafdruk van de watervoorziening te minimaliseren, en ga zo maar door.