AquaConnect: de watersector verbinden met het oog op waterbeschikbaarheid

AquaConnect maakt deel uit van Perspectief; een NWO-programma gericht op de ontwikkeling van nieuwe onderzoekslijnen met economische en maatschappelijke impact. Door de inzet van sleuteltechnologieën moeten oplossingen worden gevonden ter vergroting van het watervasthoudend vermogen in Nederland, zodat ook in droge perioden de watervoorziening niet in gevaar komt.

Transitie naar circulaire watersector

Huub Rijnaarts (WUR), coördinator van AquaConnect, verzorgde de inleiding van het webinar door toelichting te geven over de omvang en verschillende niveaus van het programma. In de komende 5 jaar werken 37 verschillende stakeholders – technologiebedrijven, waterschappen, drinkwaterbedrijven en overige partners uit de watersector – en 4 kennisinstituten – Deltares, KWR, Hogeschool Zeeland, WUR – aan 6 uiteenlopende werkpakketten en 4 cases in Zuid-Holland, de metropoolregio Amsterdam, Zeeuws-Vlaanderen en de Hogere Zandgronden. Een zeer uitgebreid programma, dat een significante bijdrage wil leveren aan de transitie naar een circulaire watersector door innovaties te leveren op het vlak van zowel natuurwetenschap en techniek als governance. “Een grote opgave”, aldus Rijnaarts.

Aanvliegen vanuit verschillende niveaus

Vraagstukken om in de toekomst over voldoende water te kunnen beschikken worden in AquaConnect vanuit verschillende niveaus aangevlogen. Zo moet een lokaal systeemontwerp de beschikbare waterbronnen met elkaar verbinden, wat hergebruik van afvalwater voor allerlei sectoren mogelijk maakt. Bij deze zogenoemde ‘smart water grids’ vormt het vasthouden en opslaan van regenwater in de ondergrond een belangrijk onderdeel. Technologieën vanuit het digitale en fysisch-chemische domein vormen de onderleggers om de beoogde innovaties te kunnen realiseren. Ook gaat bijzondere aandacht uit naar de wijze waarop het waterhergebruik door nieuwe regelgeving moet worden ondersteund en welke instrumenten nodig zijn om stakeholder participatie voor elkaar te krijgen. Wanneer verschillende demo’s zijn opgezet, ligt het in de bedoeling om ook aansluiting te zoeken met buitenlandse deltagebieden met vergelijkbare problematiek, zoals in Vietnam, Bangladesh, Zuid-Amerika en het Midden-Oosten.

Verwachtingen en bijdragen

In korte pitches konden vertegenwoordigers van uiteenlopende stakeholders toelichten wat hun verwachtingen en bijdragen aan het AquaConnect-programma zullen zijn. Zo hopen waterschappen kennis aangereikt te krijgen waarmee effluent als ‘troefkaart’ in al bestaande systeemmaatregelen voor droogtebestrijding kan worden ingezet. Zij zien het onderzoeksprogramma als een belangrijke bijdrage aan transitievraagstukken richting een circulaire waterketen. De keuze voor een multidisciplinaire aanpak ervaren waterschappen als bijzonder waardevol. Waterbedrijven hopen met het AquaConnect-programma inspiratie en kennis op te doen om samen met andere partijen oplossingen te vinden voor de watersysteemproblematiek. Hierin wegen zij techniek en governance even zwaar mee. Voor technologieleveranciers slaat de balans uiteraard vooral uit naar de behoefte om kennis op te doen over nieuwe technologieën, zoals elektrochemische processen voor waterhergebruik.

Bouwstenen voor toepassingsgericht onderzoek

Voor kennisinstituten zoals KWR belooft AquaConnect bouwstenen aan te reiken voor de kennisbasis die nodig is om vertalingen te maken naar toepassingsgericht onderzoek voor de watersector. “Een goede integratie tussen de waterketen en het watersysteem is onmisbaar om te komen tot een robuuste zoetwatervoorziening”, licht KWR-onderzoeker Ruud Bartholomeus toe. “Dit leren we bijvoorbeeld ook uit het programma Water in de Circulaire Economie (WiCE),  dat door KWR samen met drinkwaterbedrijven en andere partners wordt vormgegeven. Samen met AquaConnect hebben we de kans om wetenschappelijke verdieping te blijven creëren in zulke programma’s.”

Pragmatische oplossingen

Vanuit de aangewezen cases binnen AquaConnect zullen vragen die hieruit voortkomen worden afgestemd en voorgelegd aan de onderzoekers die hieraan werken. Deze aanpak is een vereiste vanuit het NWO-programma Perspectief, bedoeld voor het ontwikkelen van pragmatische oplossingen, gebaseerd op wetenschappelijke kennis. Ook de centrale rol van STOWA, het kenniscentrum van de Nederlandse waterschappen en provincies, draagt eraan bij dat vragen vanuit de watersector hun weg naar het onderzoeksprogramma zullen vinden. “Dit alles moet ertoe bijdragen dat Nederland niet alleen koploper is in deltawerken gericht op het afvoeren van water en waterveiligheid, maar ook op een effectieve watervoorziening voor uiteenlopende sectoren”, aldus Rijnaarts.

Water in de Circulaire Economie (WiCE) – Waterketen en watersysteem zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.