BTO/WiCE en STOWA onderzoek naar inzet virussen tegen Legionella in afvalwaterstromen

In een Verkennend Onderzoek van het BTO-WiCE programma onderzoeken KWR en STOWA in hoeverre je bacteriofagen die L. pneumophila infecteren kunt inzetten als faagtherapie om deze bacterie in warme deelstromen te beheersen. Eerst willen de onderzoekers bacteriofagen isoleren die de bacterie kunnen infecteren. Vervolgens onderzoeken zij onder laboratoriumcondities of de geïsoleerde bacteriofagen in staat zijn L. pneumophila te doden in reincultures en afvalwater. Omdat in de wetenschappelijke literatuur nauwelijks bacteriofagen van Legionella zijn beschreven, onderzoeken zij tegelijkertijd op dezelfde manier of faagtherapie kan worden toegepast om Campylobacter in afvalwater te beheersen. Bacteriofagen die Campylobacter infecteren zijn namelijk wel beschreven in de literatuur en zelfs al succesvol toegepast als faagtherapie in andere ecosystemen.

Bacteriofagen

Nu het SARS-CoV-2 virus de wereld in zijn ban heeft, zou je bijna vergeten dat er ook welkome virussen zijn, die niet mensen, dieren of planten infecteren, maar juist ziekteverwekkende bacteriën aanvallen. Zulke virussen worden bacteriofagen genoemd en bacteriecellen die ermee geïnfecteerd zijn, sterven af. Dit zou een alternatief kunnen zijn voor antibiotica. In het verleden is vooral in de voormalige Sovjet-Unie onderzoek gedaan naar faagtherapie: bacteriofagen inzetten om ziekteverwekkende bacteriën te doden. Recent is de belangstelling voor faagtherapie weer toegenomen omdat infecties met antibioticaresistente bacteriën niet altijd effectief kunnen worden behandeld met antibiotica en mogelijk wel met specifieke bacteriofagen. Maar faagtherapie kan mogelijk óók worden toegepast om ongewenste bacteriën in aquatische milieus te beheersen.

Legionella-uitbraken bij afvalwaterzuivering

De afgelopen jaren zijn er enkele kleine uitbraken geweest van L. pneumophila veroorzaakt door warme deelstromen van afvalwaterzuiveringen. Inventarisaties laten ook zien dat deze bacterie in relatief hoge aantallen kan voorkomen in dergelijke afvalwaterzuiveringsprocessen. Omdat veel van de bekende beheersmaatregelen álle bacteriën afdoden, kunnen ze niet worden ingezet: het zijn juist de andere bacteriën in de afvalwaterstromen die het afvalwater zuiveren. Op dit moment wordt er vaak voor gekozen de zuiveringsbassins waarin veel L. pneumophila wordt aangetroffen af te dekken, zodat er geen aerosolen in de lucht kunnen komen, waarmee de bacterie zich zou kunnen verspreiden. Deze maatregel  brengt echter hoge kosten met zich mee.

Deelnemers voor begeleidingsgroep

Het onderzoek naar faagtherapie is recent gestart en loopt door tot eind 2021. De projectbegeleidingsgroep bestaat momenteel uit de Community of Practice Legionella van STOWA, maar andere geïnteresseerden vanuit de drinkwaterbedrijven zijn ook welkom. Neem vooral contact op met de onderzoeker als u wilt deelnemen aan dit onderzoek.