Bioassays als bruikbare tool in de circulaire economie

Doordat zoetwater op basis van grondwater of oppervlaktewater schaars wordt in droge periodes, is er een groeiende belangstelling voor het (her)gebruik van regenwater, behandeld huishoudelijk en industrieel afvalwater. Dit vraagt om aandacht voor de potentiële risico’s die gaandeweg kunnen optreden door circulatie en accumulatie van microbiële en chemische verontreinigingen. Bioassays hebben hun effectiviteit bewezen in het beoordelen van de chemische kwaliteit van waterbronnen en de effectiviteit van waterzuiveringsprocessen. Is dit instrument wellicht ook inzetbaar om de waterkwaliteit bij waterhergebruik te testen? En welke bioassay moet je dan kiezen?

Breed palet

Het is deze vraag die ten grondslag ligt aan het rapport ‘Bioassays voor waterkwaliteitsbeoordeling in de circulaire economie’. Het onderzoek dat hieraan voorafging, richtte zich op overwegingen om bioassays te kiezen en de uitkomsten hiervan te interpreteren in verschillende waterstromen. Te lezen valt hoe voor een breed palet aan bioassays is onderzocht in welke mate deze toepasbaar zijn voor alternatieve bronnen en water(her)gebruiktoepassingen. “Wanneer bioassays voor dit doel worden ingezet, kunnen waterbedrijven en andere belanghebbenden op basis van waterkwaliteitsgegevens onderbouwde keuzes maken ten aanzien van de inzet van alternatieve bronnen en water(her)gebruiktoepassingen”, aldus KWR-onderzoeker Astrid Reus. Zij presenteerde haar bevindingen tijdens de WiCE Inspiratiesessie die onlangs plaatsvond.

Toepasbaarheid van bioassays

Uit de resultaten blijkt dat bioassays geschikt zijn om in de geschetste situaties de aanwezigheid van stoffen met specifieke werkingsmechanismen aan te tonen. Ze kunnen tevens worden gebruikt voor het beoordelen van de effectiviteit van een waterzuiveringsproces. Daarnaast zijn bioassays een bruikbare tool om watermonsters te screenen en te prioriteren voor verdere beoordeling, met inbegrip van chemische identificatie en geïntegreerde risicobeoordeling.

Bepaling toxiciteit

De bioassayresultaten die tijdens het onderzoek zijn waargenomen, kunnen worden gekoppeld aan specifieke stoffen om de oorzaak van de waargenomen toxiciteit te bepalen. Dit is mogelijk door het combineren van de bioassayresultaten met brede chemische analyse en effect-directed analysis (EDA). Evaluatie van de resultaten aan de hand van beschikbare experimentele databases en voorspellingen met behulp van computermodellen zijn hierin ook essentieel. Wanneer de oorzaak van een gemeten effect in een bioassay wordt verklaard, helpt deze informatie in de (drink)waterproductie om de juiste beslissingen te kunnen nemen in het voorkomen van eventuele gezondheids- of milieurisico’s. Bioassays zijn een waardevolle ondersteuning bij het maken van keuzes rondom de inzet van alternatieve bronnen en water(her)gebruiktoepassingen. Voor een optimale risicoschatting is het nodig om uit de beschikbare mogelijkheden een goede standaardset te selecteren.