Duinwaterwinning: flexibel pandbeheer vraagt maatwerk

In komende jaren wordt een stijgende drinkwatervraag verwacht, die (deels) met de bestaande infrastructuur van de duinwaterbedrijven moet worden geproduceerd. Eén van de mogelijkheden om aan deze toenemende watervraag te voldoen, is een intensiever gebruik van duininfiltratiesystemen. Hierbij kan bijvoorbeeld worden gedacht aan flexibele pandpeilen, of hogere pandpeilen om de infiltratiecapaciteit te vergroten.

Effect op waterproductie

In dit project zijn met behulp van een hydrologisch model waterstroming, temperatuurschommelingen en stoftransport in een doorsnede van een duininfiltratiesysteem nagebootst. Hiermee is onderzocht hoe de seizoenen – met variërende neerslagoverschotten en temperaturen – effect hebben op de productie. Ook zijn er diverse variaties in het pandpeil gesimuleerd, zowel constant als fluctuerend over het jaar. Er is ook gekeken naar de effecten op de grondwaterstanden in de zone waar waardevolle duinvalleivegetatie kan voorkomen. En naar de reistijden: zijn deze onder verschillende omstandigheden lang genoeg om microbiologisch veilig te zijn?

Grondwaterstanden

De resultaten laten zien dat beperkte verhoging van het pandpeil kan bijdragen aan een hogere productie, maar dat dit in het onderzochte type systeem niet voldoende is om bijvoorbeeld de seizoenseffecten volledig tegen te gaan. Plotselinge peilveranderingen kunnen daarbij snel doorwerken in zowel grondwaterstanden als productie. Belangrijk bij de interpretatie van de resultaten is dat deze sterk afhangen van de eigenschappen van het systeem, met name de geometrie. In ondiepere systemen kunnen fluctuaties in grondwaterstanden in verhouding veel grotere effecten hebben op de productie dan in diepere systemen. Ook de effecten op duinvalleivegetatie zijn afhankelijk van deze eigenschappen. Daarnaast blijkt bijvoorbeeld de sliblaag in het infiltratiekanaal van belang: als deze slechtdoorlatend is of wordt, kunnen er grote effecten zijn op zowel de productie als de grondwaterstanden nabij de duinvallei.

Omdat lokale omstandigheden zulke sterke effecten kunnen hebben, lijkt maatwerk noodzakelijk wanneer overwogen wordt om de peilen van een duininfiltratiesysteem aan te passen.