EU-richtlijn voor fabrikanten gewasbeschermingsmiddelen en biociden moet veiligheid drinkwaterproductie beschermen

“Het is heel goed dat de EU het initiatief neemt om met richtlijnen zoals deze de kwaliteit van drinkwater – en daarmee onze gezondheid – te beschermen”, vindt KWR-onderzoeker Roberta Hofman. Zij is co-auteur van de ruim honderd pagina’s tellende handreiking, getiteld: ‘Guidance document on the impact of water treatment processes on residues of active substances or their metabolites in water abstracted for the production of drinking water’. KWR stelde de richtlijn op, samen met IWW Water Centre, de Duitse tegenhanger van KWR. Dit gebeurde in opdracht van de Europese Commissie.

Drinkwaterzuivering

Nieuwe gewasbeschermingsmiddelen en biociden moeten een toetsing hebben doorstaan op eventuele schadelijkheid voor mens en milieu, voordat ze op de markt komen. Maar wanneer deze middelen na goedkeuring worden toegepast op het land, kunnen ze uitspoelen naar het oppervlaktewater of doorsijpelen naar het grondwater. Ze komen dan mogelijk terecht in bronnen voor drinkwater. Wanneer hier vervolgens drinkwater van wordt gemaakt, kunnen tijdens zuiveringsprocessen van sommige stoffen transformatieproducten ontstaan. Hoe kunnen drinkwaterproducenten er zeker van zijn dat dit soort stoffen geen problemen veroorzaken voor de gezondheid van hun klanten?

Kookboek

Deze vraag werd vanuit de European Food Safety Authority (EFSA) en de European Chemicals Agency (ECHA) voorgelegd aan KWR. “Het is zeker niet zo dat de richtlijn aanstuurt op veranderingen in de drinkwaterproductie”, benadrukt Hofman. “Aan de bestaande methodieken verandert niets. Ik zou de richtlijn daarom willen omschrijven als een ‘kookboek’ voor fabrikanten, waarin staat wat zij moeten doen om aan te tonen dat een nieuw gewasbeschermingsmiddel of biocide geen gevaar vormt voor de drinkwaterproductie. Resultaten van deze analyses leggen zij vervolgens voor aan de autoriteiten die verantwoordelijk zijn voor toelatingen, in de verschillend EU-lidstaten. Voor alle gangbare desinfectiemethoden omschrijft de richtlijn hoe men te werk moet gaan en waarom welke analyses geschikt zijn om te gebruiken. Ook staat in de titel van de richtlijn de term ‘metabolieten’. Dit zijn stoffen die ontstaan nadat de middelen in de omgeving terechtkomen, als gevolg van microbiologische en chemische processen. Het is heel belangrijk om deze stoffen ook in het plaatje mee te nemen.” Aan de hand van het ‘kookboek’ kunnen fabrikanten vaststellen of er uit hun producten of de metabolieten daarvan nieuwe stoffen gevormd kunnen worden tijdens de drinkwaterzuivering. De handreiking geeft vervolgens ook aan hoe, op basis van verwachte concentraties en toxicologische informatie, vastgesteld moet worden of die stoffen mogelijk schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid. Hiermee kan gedeeltelijk invulling worden gegeven aan uitgebreide producentenverantwoordelijkheid.

Enorme reis

Het was een enorme reis om tot de richtlijn te komen, vertelt Hofman. “Nadat de concepttekst was opgesteld, mocht de buitenwereld hierop reageren. Ik vind het begrijpelijk dat fabrikanten kritisch zijn. De richtlijn levert hen extra werk op en kost dus extra geld. Ook binnen de EU moest men veel handen op elkaar krijgen. Maar nu de richtlijn er is hoop ik dat we ervan uit kunnen gaan dat wanneer een nieuw gewasbeschermingsmiddel op de markt komt, dit geen probleem zal opleveren bij de drinkwaterzuivering.”