EU wil aan de hand van rioolwater snel SARS-CoV-2 kunnen opsporen

KWR en de Rheinisch-Westfälische Technische Hochschule in Aken (RWTH) zullen nauw betrokken zijn bij het onderzoek, dat wordt ondersteund door Water Europe en EUREAU.

Er komen steeds meer aanwijzingen dat onbehandeld afvalwater een betrouwbare indicatie biedt voor de aanwezigheid van het virus in een gebied. Van verschillende kanten melden onderzoeksinstellingen steeds vaker, en onafhankelijk van elkaar, dat aan de hand van de aanwezigheid van het huidige SARS-CoV-2-virus in afvalwater mogelijk kan worden gekwantificeerd en ingeschat in hoeverre het virus zich heeft verspreid onder de bevolking.

Nadat in eerste instantie was aangetoond dat het virus RNA voorkwam in de ontlasting van patiënten besmet met COVID-19, toonden onderzoekers in Nederland (KWR & RIVM), Australië, de Verenigde Staten, Frankrijk, Italië, Spanje en Oostenrijk aan dat er een relatie bestaat tussen de concentratie van het virus in de aanvoer naar een waterzuiveringsinstallatie en het aantal geconstateerde gevallen van COVID-19 onder de bevolking in het verzorgingsgebied van die installatie.

Afvalwater controleren op de aanwezigheid van SARS-CoV-2 biedt daarmee een waardevolle en efficiënte manier om bij te houden hoe het virus zich verspreidt in de grotere en kleinere steden in de EU. De meetgegevens zouden een vroegtijdig waarschuwingssignaal kunnen afgeven zodra het virus weer de kop zou opsteken. Ook zouden de gegevens, mits op dezelfde manier verzameld en gegenereerd, wellicht kunnen worden gecorreleerd met concentraties van anti-virale en andere geneesmiddelen die worden ingezet bij de behandeling van COVID-19. Om de lopende onderzoeken te verzamelen, protocollen te stroomlijnen en kennisuitwisseling te bevorderen is het Gemeenschappelijk Centrum voor Onderzoek van de EC nu een project aan het opzetten voor heel Europa.

Op lokaal iniatief worden bij enkele waterzuiveringsinstallaties nu al ‘kiekjes’ genomen van het afvalwater. Daarbij wordt gewerkt met een meetmethode voor afvalwater die al in gebruik was in de hele EU. Idealiter worden de metingen van het afvalwater vergeleken met het aantal bekende besmettingsgevallen in het verzorgingsgebied van een installatie. Deze gegevens en methoden zullen worden gedeeld als standaardreferentie. Dan kunnen de afzonderlijke onderzoeksactiviteiten die her en der lopen direct met elkaar worden vergeleken. Zo moet dan een Afvalwater-waarschuwingssysteem (‘Wastewater Sentinel System’) ontstaan voor SARS-CoV-2. Tegelijk met de ontwikkeling van het metingsysteem zullen er webinars en web-conferenties worden georganiseerd zodra er gegevens beschikbaar komen.