Een geïntegreerde analyse van de watercyclus in de context van klimaatverandering

BINGO (Bringing INnovation to onGOing water management) is een Horizon 2020 Climate Action-project dat in 2015 is gestart en in 2019 eindigt. BINGO heeft als doel praktische kennis en instrumenten te verschaffen aan eindverbruikers, watermanagers, en besluitvormers en beleidsmakers om hen in staat te stellen beter om te gaan met klimaatverandering. Daarvoor moet een geïntegreerde analyse van de watercyclus in de context van klimaatverandering worden uitgevoerd voor zes Europese onderzoekslocaties in Cyprus, Duitsland, Nederland, Noorwegen, Portugal en Spanje. Al deze locaties kampen met droogte, overstromingen of beide. Om te anticiperen op de gevolgen van klimaatverandering moeten besluitvormers en beleidsmakers kwantitatieve beoordelingen uitvoeren van de huidige en toekomstige situatie van hun regio.

De Veluwe

De Veluwe is een grote door ijs opgestuwde morene in het midden van het land. Het hooggelegen zandgebied bevat een strategisch grondwaterlichaam dat belangrijk is voor de Nederlandse drinkwaterproductie. Als gevolg van de klimaatverandering en de daling van de kwaliteit van het oppervlaktewater kan worden verwacht dat het belang van de Veluwe voor de productie van drinkwater zal toenemen. Dat zou indruisen tegen de groeiende behoefte aan zoetwater voor de landbouw en de recreatie, en de behoeften van grondwaterafhankelijke habitats en aquatische ecologie in beken.

Kwantificering verdamping

De groep onderzoekers bezocht een innovatief meetsysteem op de Veluwe, waarmee gegevens voor het BINGO-project worden verschaft over de kwantificering van de verdamping  (bodemverdamping, verdamping van interceptie water op het balderdek en  transpiratie door planten); dit is de belangrijkste vorm van waterverlies op de Veluwe (circa 56% van de jaarlijkse regenval). Uit voorlopige resultaten blijkt dat de in de heidevegetatie gemeten verdamping 20% hoger is dan de huidige schatting op basis van hydrologische modellen. Dergelijke verschillen kunnen aanzienlijke gevolgen hebben voor waterbalansonderzoeken. Twintig procent verdamping voor de Veluwe komt overeen met de totale jaarlijkse drinkwateronttrekking in het gebied (0.8-1.0 109 m3/jaar). Dat staat gelijk aan het jaarlijkse leidingwaterverbruik van ongeveer 2 miljoen mensen. Nauwkeurige verdampingscijfers zijn daarom onontbeerlijk voor een kosteneffectief beheer van de grondwatervoorraden op de Veluwe.

Ook bomen

Naast de heidevegetatie wordt een groot deel van de Veluwe bedekt door bossen. KWR zal daarom aanvullende metingen van de boomtranspiratie uitvoeren in een gecontroleerd potexperiment met ongeveer 60 bomen van 10 verschillende soorten. Deze metingen zullen worden gebruikt om de hydrologische modellen te verbeteren en de verdamping beter te berekenen in klimaatprojecties.