Geslaagde BTO Onderzoeksbijeenkomst ‘Samen naar de next step’

Aan het eind van de tweejaarlijkse onderzoeksbijeenkomst reikte juryvoorzitter Ria Doedel (directeur WML) de prijs uit aan een team van zes personen uit de drinkwatersector. Liesbeth Vissers (Aqualab Zuid), Louise Vanysacker (De Watergroep), Aleksandra Knezev (HWL), Adrie Atsma (Vitens), Gerhard Wubbels (WLN) en Leo Heijnen (KWR) stonden samen op het podium om de wisseltrofee te ontvangen, plus een geldprijs voor een teamuitje. Zij hebben de prijs gekregen voor hun werk aan een nieuwe moleculair-biologische techniek (RT-PCR), die intussen is geïmplementeerd bij alle Nederlandse drinkwaterlaboratoria en het Belgische laboratorium van De Watergroep. Met deze methode kunnen de laboratoria in 4 tot 6 uur E. coli in drinkwater aantonen, veel sneller dus dan met de standaard kweekmethode, die 24 uur nodig heeft.

Mijlpaal

De RT-PCR-methode voor E. Coli is het afgelopen jaar gevalideerd volgens de geldende ISO-norm en de resultaten van deze validatie zijn gebruikt om de methode wettelijk geaccepteerd te krijgen. Sinds 23 april 2018 is het gebruik van deze snellere methode wettelijk geaccepteerd door de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT), ook al zijn er ook nog aandachtspunten op te helderen. Deze wettelijke acceptatie wordt gezien als een eerste stap naar de acceptatie van meer moleculaire of alternatieve methodes voor detectie van bijvoorbeeld fecale verontreinigingen. In de woorden van de jury: “Dit is een mijlpaal in de geschiedenis van de drinkwatervoorziening. De DNA-gereedschapskist is ontsloten voor de drinkwatersector. Met gebruikmaking van RT-PCR kunnen we vele malen sneller de aanwezigheid van E.coli in drinkwater aantonen, waardoor de waterbedrijven overlast voor de klant kunnen minimaliseren en eventuele zorgen over besmettingen snel kunnen wegnemen. Om de methode gevalideerd en wettelijk geaccepteerd te krijgen, is door alle drinkwaterlabs, inclusief dat van De Watergroep, zeer constructief samengewerkt en afgestemd met RIVM. Met deze technieken kunnen we in de toekomst naar verwachting real-time de microbiologische veiligheid van ons drinkwater bewaken.” Ook roemde de jury de intensieve samenwerking tussen de specialisten van de deelnemende laboratoria en de bedrijfstakbrede implementatie.

Drie nominaties beloond

Sneller aantonen van E.coli in drinkwater met RT-PCR was een van 3 genomineerde implementaties voor de BTO Implementatieprijs. De andere genomineerden waren Decentrale watersystemen, door Diederik van Duuren (WML) en Henk-Jan van Alphen (KWR) en Mestproblematiek drinkwaterbronnen, door Mirja Baneke (Vewin) en Arnaut van Loon (KWR). Een toelichting op alle drie de genomineerden ziet u in deze korte film. Omdat de jury veel lof heeft voor alle drie de nominaties en de verschillen tussen de drie nominaties klein vond, kregen ook de leden van de andere teams een attentie van de jury.

Video – 05:15

De Implementatieprijs 2018

Samen naar the next step

De uitreiking van deze tweede BTO Implementatieprijs vormde het laatste officiële onderdeel van een geslaagde BTO Onderzoeksbijeenkomst, onder de titel Samen naar de next step. Dagvoorzitter Annemarie van Wezel en KWR-directeur Dragan Savic mochten honderd vertegenwoordigers van drinkwaterbedrijven, waterlaboratoria, onderzoeksinstellingen en regelgevers welkom heten en Van Wezel leidde het gezelschap door een afwisselend programma, met een sterke focus op hoe de omgeving van de drinkwaterbedrijven verandert en hoe zij zich gezamenlijk en individueel kunnen voorbereiden op de toekomst, the next step.

Hoe zullen de drinkwaterbedrijven van de toekomst opereren en welke kennis en vaardigheden hebben zij daarbij nodig? Deze vragen werden aan de hand van een aantal actuele ontwikkelingen besproken in twee inhoudelijke sessies, die werden afgesloten met paneldiscussies.

Natuurlijke bronnen: schoon houden of schoon maken?

In Nederland wordt 60% van het drinkwater uit grondwater gemaakt. De kwaliteit van dat grondwater staat steeds onder druk, zowel door de miljoenen stoffen die mensen produceren en in het milieu brengen als door verschillende activiteiten in de ondergrond. Moeten drinkwaterbedrijven ernaar streven de drinkwaterbronnen zo goed mogelijk schoon te houden, bijvoorbeeld door aan te dringen op regelgeving en milieumaatregelen, of moeten ze eerder inzetten op de beste technologieën waarmee ze alle mogelijke vervuilingen uit water kunnen verwijderen? Beide, moet het antwoord zijn. Bewaak en bescherm zelf de kwaliteit van het grondwater en laat het niet aan de overheid over om te zorgen dat het grondwater goed blijft. Wees niet bang om het voortouw te nemen.

Lobby

Een goed voorbeeld daarvan is de manier waarop Vewin met wetenschappelijke ondersteuning van KWR de lobby heeft gevoerd die heeft geleid tot de bescherming van grondwater tegen nitraat uit mest (een van de nominaties voor de BTO Implementatieprijs). Doe aan omgevingsmanagement en sluit coalities met ander partijen om de bronnen te beschermen. Massaspectrometrische methoden om de waterkwaliteit te monitoren zijn daarbij een krachtig wapen voor het detecteren en identificeren van zowel bekende als onbekende stoffen. Daarnaast is alleen het beschermen van bronnen geen optie meer. Grondwater is al niet meer volledig onaangetast, zorg dus ook dat je de technologie hebt om de aanwezige vervuilingen te verwijderen tijdens de drinkwaterproductie.  Membraantechnologie kan daarbij een stevige rol spelen, ook omdat je daarmee meerdere problemen kunt aanpakken. En de inzet van nature based solutions – (voor)zuivering door bacteriën in bijvoorbeeld wetlands of ondergrond – kan ook bijdragen aan zuivering.

KWR-directeur Dragan Savic mocht honderd vertegenwoordigers van drinkwaterbedrijven, waterlaboratoria, onderzoeksinstellingen en regelgevers welkom heten.

Dagvoorzitter Annemarie van Wezel leidde het gezelschap door een afwisselend programma, met een sterke focus op hoe de omgeving van de drinkwaterbedrijven verandert en hoe zij zich gezamenlijk en individueel kunnen voorbereiden op de toekomst, the next step.

Wees niet bang om het voortouw te nemen. Een goed voorbeeld daarvan is de manier waarop Vewin met wetenschappelijke ondersteuning van KWR de lobby heeft gevoerd die heeft geleid tot de bescherming van grondwater tegen nitraat uit mest.

Sociaal-wetenschappelijk onderzoek onderscheidt verschillende groepen klanten, met verschillende informatiebehoeften en verschillende oordelen over de betrouwbaarheid van informatiekanalen.

Moeten drinkwaterbedrijven de gegevens die zij over hun water(voorziening) verzamelen zo veel mogelijk naar buiten brengen, voor maximale transparantie naar de maatschappij en hun klant?

De twee inhoudelijke sessies werden afgesloten met paneldiscussies.

De BTO Implementatieprijs ging naar de wettelijk verankerde snelle RT-PCR-methode om E. Coli aan te tonen, onder andere omdat volgens de jury “hiermee de DNA-gereedschapskist is ontsloten voor de drinkwatersector.”

Drinkwaterlevering zonder onderbrekingen. Klant tevreden?

Eerder onderzoek heeft een scala aan hulpmiddelen opgeleverd om het leidingnet te verbeteren, van storingsregistratie en – analyse tot inzicht in de effecten van de bodem en specifieke maatregelen op de prestaties van het leidingnet. Voor een toekomstbestendig leidingnet is implementatie van deze verworven kennis nodig, gecombineerd met toetsing van de resultaten van maatregelen in het leidingnet. Alleen dan is het mogelijk om de algoritmes te ontwikkelen die drinkwaterbedrijven helpen de juiste keuzes te maken in het voortdurend voorgaande proces van vervanging en verbetering van het leidingnet, tegen een verantwoorde prijs. Samenwerking en kennisuitwisseling zijn hierbij cruciaal. De hoeveelheid data in de drinkwatersector zal – mede door slimme meters en sensoren in het leidingnet – sterk toenemen, maar de uitdagingen door bijvoorbeeld veroudering, drukte in de ondergrond, klimaatverandering, verstedelijking en de energietransitie ook. Een systeembenadering is de enige manier om in de toekomst veilige en veerkrachtige watervoorziening te realiseren.

Klantperspectief

Het is voor drinkwaterbedrijven belangrijk om meer inzicht te krijgen in de perspectieven van hun klanten. Sociaal-wetenschappelijk onderzoek onderscheidt verschillende groepen klanten, met verschillende informatiebehoeften en verschillende oordelen over de betrouwbaarheid van informatiekanalen. Dit is waardevolle informatie voor waterbedrijven die hun klanten beter willen informeren: ook klantencontact moet maatwerk zijn. Bovendien blijkt dat consumenten inderdaad meer informatie willen over hun kraanwater, vooral over wat erin zit, de kwaliteit en de zuivering. Over het algemeen zijn de klanten behoorlijk tevreden over de kwaliteit van het drinkwater en de dienstverlening, en – in iets minder mate – over de prijs/kwaliteitverhouding. De overgrote meerderheid ziet drinkwater als helder, reukloos, gezond en lekker. 90% van de klanten vindt hun drinkwater zeer veilig tot veilig, maar maakt zich soms wel zorgen over de mogelijke invloed van industriële chemicaliën, bestrijdingsmiddelen of medicijnresten. Over de zachtheid van het water bestaat minder tevredenheid, en juist dit ervaren klanten als een belangrijk aspect van de kwaliteit. Storingen hebben veel minder invloed op de ervaren kwaliteit dan de zachtheid, wat zich ook uit in de betalingsbereidheid. Drinkwaterklanten zijn eerder bereid om wat meer per kubieke meter te betalen voor zachter water of water dat is geproduceerd met 100% duurzame energie dan voor minder storingen. Dat de waterbedrijven bijna nooit storingen hebben, zal hierbij zeker een rol spelen. Onderzoek naar de effecten van verbeteren van de zachtheid op het klantperspectief volgt binnenkort.

Data en transparantie

Moeten drinkwaterbedrijven de gegevens die zij over hun water(voorziening) verzamelen zo veel mogelijk naar buiten brengen, voor maximale transparantie naar de maatschappij en hun klant? Daar zitten heel wat haken en ogen aan. Alle data op het web gooien leidt zeker niet automatisch naar een goed geïnformeerde klant, daarvoor is meer gerichte inspanning nodig. En te grote transparantie maakt de drinkwatervoorziening kwetsbaar voor bedreigingen van deze essentiële voorziening. Cybersecurity is niet voor niets een steeds belangrijker onderwerp, welke data je veilig naar buiten kunt brengen moet je altijd per geval bekijken. Wel is het belangrijk zoveel mogelijk data te delen binnen de veilige omgeving van het collectieve onderzoek, omdat dat bijdraagt aan de wetenschappelijke ontwikkeling die alle drinkwaterbedrijven en –klanten ten goede komt.