Goede start voor onderzoeksprogramma water in de circulaire economie (WiCE)

De ruim 50 aanwezigen, veel vertegenwoordigers van drinkwaterbedrijven naast belangstellenden van KWR, waterschappen en bedrijfsleven, werden door dagvoorzitter Maarten Claassen (Waternet) door het programma geleid. Tijdens het inhoudelijke programma kwamen alle aspecten van water in de circulaire economie voor het voetlicht en de conclusie is dat het programma een sterke start heeft gemaakt. De focus ligt nu op voortzetten van het programma en zoeken naar intensievere samenwerking met andere sectoren, om de impact en de bijdrage aan de circulaire economie nog te vergroten. Een zaal vol WiCE-ambassadeurs is daarvoor een goed begin.

Riksta Zwart, directeur van Waterbedrijf Groningen en voorzitter van de Kerngroep WiCE, gaf een toelichting op het initiatief en benadrukte de noodzaak om circulair te gaan denken en handelen. De beschikbaarheid van water, grondstoffen en energie staat onder druk, sla het nieuws er maar op na. Over enkele decennia wordt een grondstof als fosfaat een schaars goed en door droogte komt Kaapstad in Zuid Afrika mogelijk al in april dit jaar helemaal zonder water te zitten.

Hans Ruijgers, hoofd communicatie van KWR, presenteerde The Circonomist, de internationale nieuwssite over water, energie en voedsel in de circulaire economie. De site gaat medio februari online.

Programmamanager Marcel Paalman (KWR) gaf een toelichting op de verschillende onderzoeksthema’s:

• Efficiënt met grondstoffen
• Zuinig met Zoet
• Kwaliteit in de Keten
• Energie
• Klimaatadaptatie
• Waarde in de keten

Paalman hield de aanwezigen voor dat zij ook ambassadeurs zijn in het proces om water in de circulaire economie verder te brengen en te verbinden met andere actoren en stakeholders die actief (willen) zijn op het gebied van circulaire economie en kringloopsluiting. WiCE heeft een goede start gemaakt, zo vatte Maarten Claassen aan het eind het uitgebreide inhoudelijke programma samen, maar alle aanwezigen waren ervan doordrongen dat zij de samenwerking met andere partijen in en om de waterketen verder willen intensiveren om de bijdrage van WiCE aan de circulaire economie te versterken. Riksta Zwart sloot af met de noodzaak om open te zijn en om van elkaar en andere sectoren te leren en vooral niet te vergeten dat juist die samenwerking het werken aan WiCE naast nuttig ook ontzettend leuk kan maken.

Marcel Paalman daagde de zaal vol WiCE-ambassadeurs uit om WiCE verder te brengen en te verbinden met andere actoren en stakeholders.

Onderzoeksprojecten

De middag was gevuld met inhoudelijke presentaties over verschillende (WiCE-)onderzoeksprojecten. Professor Willy Verstraete, vlak voor de bijeenkomst benoemd tot Honorary Fellow van KWR, benadrukte de noodzaak om technisch te blijven innoveren tijdens de zoektocht naar oplossingen voor de mondiale vraagstukken rond water en energie. Ruud Peeters van de Energie en Grondstoffen Fabriek en Aalke Lida de Jong van AquaMinerals gingen in op de winning van grondstoffen uit afvalwater en op het circulair inzetten van de gewonnen producten. Bart Bardoel van ZLTO vertelde hoe in het project Boer Bier Water een win-win is ontstaan dankzij samenwerking met bierbrouwer Bavaria. Boer Bier Water zorgt voor de inzet van restwater van Bavaria voor nabijgelegen landbouw, waardoor de druk op het grondwater afneemt. Ruud Bartholomeus (KWR) benadrukte dat circulair omgaan met waterstromen de regionale zelfvoorzienendheid in de zoetwatervoorziening voor landbouw, natuur, drinkwater en industrie op de lange termijn vergroot. Gertjan Zwolsman van Dunea ging in op de zoektocht van Dunea naar mogelijke nieuwe bronnen voor de drinkwaterbereiding, vanwege toenemende problemen met de waterkwaliteit van Maas en Lek onder invloed van klimaatverandering. Dunea brengt alle opties in beeld, waarbij onder andere wordt gedacht aan andere oppervlaktewaterbronnen (zoet en zout) tot hergebruik van AWZI-effluent.

Professor Willy Verstraete, Honorary Fellow van KWR, benadrukte de noodzaak om technisch te blijven innoveren tijdens de zoektocht naar oplossingen voor de mondiale vraagstukken rond water en energie.

Risico’s, kennisimpuls en energie

Annemarie van Wezel (KWR) en Hilde Passier (Deltares) gingen respectievelijk in op de risico’s van verontreiniging op gewonnen producten uit waterstromen en op de noodzaak van een kennisimpuls om in de nabije toekomst aan de eisen van de Kaderrichtlijn water te voldoen. Na de pauze schetste Vincent de Laat van Brabant Water de potentie van het watersysteem in Nederland als belangrijke opslag- en transportmedium voor thermische energie. Ad van Wijk (TU Delft/KWR) benadrukte in zijn presentatie “Solar power to the people” de potenties van de waterstofeconomie.

Henk Jan van Alphen (KWR) besprak de governance aspecten van water in de circulaire economie. Governance-vraagstukken zijn wellicht nog bepalender voor het slagen van de circulaire economie dan technische vraagstukken. Voor de bepaling van ‘waarde’ moeten verschillende partijen worden meegenomen, en verschillende vormen van waarde, niet alleen economische waarde. De uitdaging is om de vertaalslag te maken naar business cases. Rob Ververs van Waternet ging in op het initiatief van AGV/Waternet om het deelgebied Buiksloterham van de gemeente Amsterdam circulair te ontwikkelen.

Discussie en quiz via de smartphone

Tijdens het hele programma kon de zaal per mobiel op de presentaties reageren en vragen stellen, wat leidde tot zinvolle interactie en discussie. De smartphone was ook nodig om mee te doen aan de quiz die de ‘WiCE-te mens van de Benelux’ moest aanwijzen. KWR-onderzoeker Henk-Jan van Alphen won nipt en nam de hergebruiktrofee in ontvangst. De beker van duivenvereniging Nieuwegein, ooit uitgereikt in 1985, kreeg hiermee een tweede leven.

Henk-Jan van Alphen (links) mocht zich, na overhandiging van de hergebruiktrofee door quizmaster Tim van der Mast, de ‘WiCE-te mens van de Benelux’ noemen.