Grootse erkenning voor pionier in microbiële ecologie

Het eredoctoraat van Verstraete geeft een bijzondere glans aan zijn samenwerking met KWR, waar hij in 2018 werd benoemd tot Honorary Fellow. Verstraete stond onder meer aan de wieg van KWR’s researchlijn Resource Recovery. En binnen het BTO-WiCE-programma van KWR is hij een drijvende kracht achter het thema ‘Efficiënt met grondstoffen’.

Uitreiking eredoctoraat aan Prof.dr.ir. Willy Vertraete (midden) (Foto door: Guy Ackermans)

Onmisbare microbiomen

De toekenning van het eredoctoraat door WUR vindt Verstraete een hele eer. “Wageningen is nummer één in de wereld op het gebied van Life Sciences. Vanuit Gent heb ik hier talrijke doctoraten meegemaakt. In de afgelopen decennia is veel pionierswerk verricht om de waarde van microbiële gemeenschappen te ontdekken. Deze zogenoemde microbiomen zorgen voor gezonde lucht, water en bodem. Er zijn grootschalige technologieën gebouwd, zoals actiefslibsystemen en anaerobe vergisters. In natuurlijke en door de mens gemaakte systemen leveren microbiomen superbelangrijke diensten. Ze zijn overal om ons heen en ook op en in ons lichaam. Het darmmicrobioom blijkt een aanzienlijke invloed te hebben op onze mentale stemming. We hebben een soort Avatar-verbinding met onze microben.”

Einde aan actief slib

Een mijlpaal uit zijn carrière waar Verstraete trots op is, vond plaats tijdens het congres van de International Water Association (IWA) in 2014. Dat jaar was hij uitgenodigd als keynote speaker, een kans die hij aangreep om de waterwereld op te schudden. Verstraete: “In 2014 bestond de actiefslib-techniek in de afvalwaterzuivering honderd jaar. Ik heb toen gezegd: honderd jaar is meer dan genoeg. De methode is niet langer houdbaar en toe aan drastisch ‘her-denken’. Dat gaf een enorme klap, alsof het de vloer onder de mensen hun voeten deed instorten.” Uiteraard deed de wetenschapper niet zomaar deze uitspraak ten aanzien van de watersector. Want hij had de mogelijke lijn van vernieuwing bij de hand. “Het alternatief is hergebruik. We moeten onder ogen zien dat de wereld cyclisch is. In plaats van grondstoffen éénmalig te gebruiken en daarna weg te gooien, moeten we ze  maximaal opnieuw inzetten. Resource recovery is het grote thema geworden waaraan ik mijzelf heb verbonden. En dat doe ik in nauwe samenwerking met KWR.”

Wetenschappelijke grenzen verleggen

Over KWR als kennisinstituut voor de watersector is Verstraete goed te spreken. “De kracht van KWR is dat de onderzoekers die er werken de tijd en ruimte krijgen om wetenschappelijke grenzen te verleggen”, licht hij toe. “Het is een vreugde om te mogen samenwerken met mensen die zo toekomstgericht zijn. Ook volgende generaties moeten in een gezonde waterwereld kunnen leven.”

Grote uitdaging

Als grote uitdaging van de microbiële ecologie noemt Verstraete het tot stand brengen van een betere samenwerking van de mens met het microleven. “Terwijl we microbiële biotech inzetten om de SDG’s te behalen, moeten we ons er ook van bewust zijn dat micro-organismen kunnen ontsporen, met een mogelijk schadelijk resultaat. We moeten oppassen voor onevenwichtige systemen, zoals kan gebeuren bij de uitbraak van Legionella. Pandemieën hebben ons geleerd dat we, in plaats van micro-organismen te pesten met antibiotica en diverse chemicaliën, moeten proberen er slimmer en respectvoller mee om te gaan. En we moeten geen moleculen in het milieu verspreiden die micro-organismen niet kunnen afbreken, zoals PFAS. Kortom, we moeten met hen en hun wereld overleggen.”

Ga ervoor!

De vitaliteit die Verstraete uitstraalt is bewonderenswaardig. En voor studenten en jonge professionals heeft hij nog een waardevolle aanbeveling. “Voor hen haal ik graag de wijze woorden aan die Beijerinck – Nederlandse microbioloog en mede-auteur van de theorie ‘alles is overal, maar het milieu selecteert’ – ongeveer een eeuw geleden sprak: ‘Gelukkig zijn zij die nu beginnen.’ Daar voeg ik graag zelf aan toe: ga ervoor! De ‘nieuwe werelden’ die ontdekt en ontwikkeld kunnen en moeten worden, wachten op je.”