Grondwater zit in onze aderen

De totale hoeveelheid zoet grondwater slinkt sneller dan ze wordt aangevuld. Volgens recente schattingen dreigt wereldwijd tot 20% van de grondwaterbronnen op te drogen. Je zou bijna gaan denken dat er niet zoveel zoet grondwater meer is. Volumetrisch gezien is grondwater echter nog steeds goed voor 99% van al het vloeibare zoetwater op aarde! Hoewel grondwater ook essentieel is voor het in stand houden van de basisstromen van rivieren en van grondwater afhankelijke ecosystemen, zit grondwater onder onze voeten verborgen, in tegenstelling tot rivieren, moerassen en meren. Het stroomt langzaam door zand en andere poreuze lagen, aquifers genaamd, die in geologische tijden zijn gevormd en begraven.

Vanwege het wereldwijde belang van grondwater en het feit dat het gemakkelijk over het hoofd wordt gezien, koos UN-Water “Groundwater: making the invisible visible” als thema voor Wereldwaterdag 2022. Hoewel de bewustmaking van het bestaan en het belang van grondwater bij het grote publiek en beleidsmakers een uitdaging is vanwege de verborgen aard van grondwater, zijn de potentiële voordelen overvloedig. Zoals blijkt uit het begeleidende VN-rapport over de ontwikkeling van het wereldwater, beschikken grote delen van de wereld, zoals Saharaans Afrika en het Midden-Oosten, over aanzienlijke onaangeboorde hoeveelheden niet-hernieuwbare grondwatervoorraden die kunnen worden onttrokken om de waterzekerheid te handhaven. Het fossiele karakter van deze geologisch opgesloten grondwaterreserves houdt echter ook het risico in dat er een onhoudbare vraag naar water ontstaat. Daarom is er over het algemeen geen gebrek aan hernieuwbaar grondwater, grondwater dat wordt aangevuld door de huidige neerslag, en waarvan de kwaliteit meestal goed is.

Grondwater kan veilig en betaalbaar worden gebruikt (zonder dat geavanceerde behandeling nodig is) om plattelandsdorpen in vele delen van de wereld van water te voorzien. Bij het ontsluiten van het potentieel van grondwater is een doordacht grondwaterbeheer echter van cruciaal belang om de beschikbaarheid van zoet grondwater duurzaam te maken. Men moet leren van de vele fouten die in het verleden zijn gemaakt. Voorkomen dat putten droog komen te staan of dat het land inklinkt door niet meer grondwater te onttrekken dan op natuurlijke wijze wordt aangevuld en voorkomen dat het grondwater wordt verontreinigd, bijvoorbeeld door latrines, stortplaatsen, landbouw en industrie. Dit vereist dat het publiek en het beleid zich bewust worden van het grondwater en wat het voor ons betekent. Denk daaraan de volgende keer dat u geniet van uw met grondwater gevoede bron (vroeger bekend als “de douche”) of drinkbaar grondwater (vroeger bekend als “drinkwater”). Help ons deze boodschap over te brengen.