Eerste uitgave handreiking voor legionellapreventie in biologische afvalwaterzuiveringsinstallaties is openbaar

Recent heeft het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat de Handreiking Legionellapreventie in biologische zuiveringsinstallaties beschikbaar gesteld via de website van het Informatiepunt Leefomgeving (IPLO). In maart 2022 hebben KWR en Royal HaskoningDHV de eerste uitgave van de Handreiking opgeleverd aan het Ministerie. De handreiking bevat uitleg en een toetsingskader om een afweging te kunnen maken van het gezondheidsrisico voor de omgeving van Legionella afkomstig uit afvalwaterzuiveringen.

In de periode van 2016 tot 2018 zijn in Nederland meerdere mensen ziek geworden door blootstelling aan Legionella pneumophila bacteriën afkomstig uit industriële biologische waterzuiveringen. De bacterie is daarbij verspreid naar de omgeving via aerosolen gevormd tijdens de beluchting van het proceswater. Inademing van die aerosolen heeft bij een aantal mensen geleid tot een legionellapneumonie (legionellose). Inmiddels is vastgesteld dat vooral in biologische waterzuiveringen waarin voedselrijk proceswater met relatief hoge temperaturen (30 – 38 °C) wordt behandeld, L. pneumophila zich kan vermeerderen tot extreem hoge gehaltes. Ook in de warme deelstromen van RWZI’s met slibvergisting blijkt dit het geval. Om die reden zijn provincies en gemeenten begonnen bedrijven vanaf 2019 te gaan aanspreken op het analyseren van het risico bij de bedrijfseigen zuivering. Vanuit het bevoegd gezag en de markt is behoefte aan een handreiking met uitleg en een toetsingskader om een afweging te kunnen maken van het gezondheidsrisico voor de omgeving van Legionella afkomstig uit afvalwaterzuiveringen.

Lange tijd zijn AWZI’s niet als bron voor de Handreiking legionellapreventie in AWZI onderkend. Hierdoor ontbreekt er nog veel kennis, bijvoorbeeld over de groei van legionellabacteriën in die systemen, over de mate van aerosolvorming in AWZI’s maar ook over de effectiviteit van maatregelen. In de handreiking zijn die kennishiaten duidelijk zichtbaar opgenomen en beschreven in de tekst en in de bijlage als Kennisagenda samengevat. De handreiking moet dan ook worden beschouwd als een levend document. Dit betekent dat het de intentie is om de handreiking periodiek te actualiseren, onder andere gericht op aanpassingen in de vigerende regelgeving, nieuwe wetenschappelijke inzichten en ontwikkelingen in de praktijk. Tegelijkertijd wordt als tweede stap zo spoedig mogelijk in rijksregelgeving voorzien. Dit houdt in het opnemen van algemene regels met betrekking tot legionellapreventie in het Activiteitenbesluit milieubeheer en  in het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) bij de inwerkingtreding van de Omgevingswet.