Is het goed om drinkwater thuis extra te zuiveren?

Hieronder zetten we de antwoorden op een paar vragen over het zelf zuiveren van drinkwater op een rij:

Is drinkwater verontreinigd?

In Nederland wordt drinkwater gemaakt van grondwater of oppervlaktewater. Het klopt dat die bronnen steeds meer verontreinigd raken met allerlei stoffen, zoals pesticiden en geneesmiddelen. Bij de productie van drinkwater worden die stoffen er uitgehaald. Het lukt niet altijd om ze volledig te verwijderen, maar de concentratie die er dan nog in zit kun je vergelijken met de concentratie die je krijgt als je één tabletje paracetamol oplost in zes olympische zwembaden.

Drinkwaterbedrijven controleren hun bronnen en drinkwater continu. Elke dag worden er tal van analyses gedaan: van meer dan 500 stoffen wordt gecheckt of ze erin zitten, en zo ja, in welke concentratie. Op het moment dat een drinkwaterbedrijf ziet dat er een onbekende stof in een bron voorkomt, waarvan ze niet weten of en hoe die verwijderd kan worden, of dat een bekende stof in een hoge concentratie voorkomt, wordt dat water niet gebruikt om er drinkwater van te maken.

De wettelijke eisen die in Nederland aan drinkwater worden gesteld, zijn uiterst streng. Je kunt er dus vanuit gaan dat het kraanwater veilig is. Dat wil overigens niet zeggen dat het puur water moet zijn. Drinkwater bevat van nature wat organisch materiaal en mineralen, en dat zorgt er juist voor dat het lekker smaakt.

Kan het kwaad als er lage concentraties verontreinigingen in drinkwater voorkomen?

Nee, daarvoor zijn de concentraties echt te laag. In totaal mag er in een liter drinkwater maximaal 1 microgram door mensen gemaakte (antropogene) stoffen voorkomen. Een mens drinkt ongeveer twee liter per dag. Stel dat er in 1 liter drinkwater 1 microgram paracetamol zou zitten (in werkelijkheid zit er 1000 keer minder in, als het er al in zit), dan heb je na 685 jaar één tabletje paracetamol binnengekregen.

Hoe zit het met chloor en fluoride, moet dat niet uit het drinkwater worden gehaald?

In veel landen is toevoeging van chloor de belangrijkste methode om water te desinfecteren. In Nederland niet: hier wordt het water op andere manieren gedesinfecteerd, zoals door filtratie (natuurlijke filtratie door duinzand) of met UV-licht, waardoor er geen (schadelijke) stoffen hoeven te worden toegevoegd of ontstaan.

Er zijn ook landen die fluoride toevoegen om tandbederf te voorkomen. In Nederland is dat al ruim 40 jaar verboden, omdat je mensen niet ongevraagd geneesmiddelen mag geven.

Chloor en fluoride worden dus allebei niet toegevoegd (en hoeven dus ook niet verwijderd te worden).

Hoe zit het dan met die filmpjes waarbij drinkwater helemaal bruin wordt?

In deze filmpjes wordt een ‘elektrolyser’ gebruikt, waar een elektrische stroom doorheen loopt. Kraanwater bevat mineralen die stroom kunnen geleiden. Daardoor lost een van de ijzeren staafjes van de elektrolyser deels op in het water. Hierbij ontstaat ‘roest’ en dat veroorzaakt de bruine smurrie in het glas. Dat is dus niet iets wat uit het water komt, maar wat erin terechtkomt doordat het staafje van de elektrolyser door de stroom oplost.

Is het goed om kalk uit het water te verwijderen?

Water dat veel calcium bevat, noemen we hard water. Een hoge hardheid kan leiden tot problemen met kalkaanslag. Om dit te voorkomen, wordt het water op veel plaatsen in Nederland al door het drinkwaterbedrijf onthard. Volgens de wet moet onthard water wel nog steeds calcium en magnesium bevatten. Puur water is ‘agressief’: omdat er helemaal niets meer in zit, lossen allerlei stoffen, zoals metalen en kalk, er juist heel goed in op. Het is dus op de meeste plaatsen in Nederland niet nodig het water zelf nog eens te ontharden.

Is het goed om bacteriën uit het water te verwijderen?

Bacteriën vind je overal, en bovendien zijn ze onmisbaar, ook voor mensen. Verreweg de meeste zijn zeker niet schadelijk. Ziekmakende bacteriën (pathogenen) wil je natuurlijk niet in het water hebben. De eisen voor drinkwater zijn erg streng: er mag hooguit één pathogeen voorkomen in 1000 m³ drinkwater. Het is dan ook niet nodig om zelf maatregelen te treffen om bacteriën uit het water te verwijderen.

Kan het kwaad als ik toch besluit het water extra te filteren?

Het is nergens voor nodig kraanwater extra te filtreren, maar het mag natuurlijk wel. Daarbij is het heel belangrijk het filter goed schoon te houden. Als je dat niet doet, gaan er allerlei bacteriën en dergelijke in groeien, en dan wordt de waterkwaliteit juist slechter in plaats van beter. Denk maar aan flessen van konijnen en cavia’s: die worden ook altijd bruin of groen als je ze niet goed schoonmaakt.

Conclusie

Drinkwater in Nederland moet voldoen aan heel strenge eisen, en is van uitstekende kwaliteit. Het is schoon, veilig en goedkoop. Het kraanwater thuis nog eens extra filteren is nergens voor nodig. Bovendien loop je het risico dat het filter vuil wordt, waardoor het water in plaats van schoner juist viezer wordt.

Podcast

Beluister ook onze Podcast waarin we antwoord geven op de vraag: ‘Wanneer is water schoon genoeg om te drinken?’.