Kennisimpuls Waterkwaliteit: ruimte voor versnelling

Onze waterkwaliteit is van levensbelang

Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) becijferde begin 2016 in haar rapport ‘Waterkwaliteit nu en in de toekomst’ dat de geplande verbeteringsmaatregelen in de periode 2016-2021 zeer waarschijnlijk niet leiden tot het bereiken van de gewenste waterkwaliteitsindicatoren in 2027. Dit is de uiterste datum waarop EU-lidstaten moeten voldoen aan de doelen van de Kaderrichtlijn Water (KRW). Dit geldt zowel voor de samenstelling van waterflora en -fauna, als voor de concentraties aan chemische stoffen. Het PBL geeft in het rapport ook aan dat een slimme combinatie van maatregelen nodig is om de doelen alsnog te halen. De waterkwaliteit is in grote delen van Nederland de afgelopen jaren dus wel verbeterd, maar het gaat te langzaam.

Het gaat goed maar moet sneller

Versnelling is dus nodig. Deze boodschap van PBL werd gehoord en kreeg in november 2016 een bestuurlijk vervolg. Vertegenwoordigers van Rijk, provincies, gemeenten, waterschappen, waterbedrijven, kennisinstituten, maatschappelijke organisaties, de industrie en de landbouw ondertekenden de intentieverklaring Delta-aanpak Waterkwaliteit en Zoetwater (DAWZ). De Delta-aanpak bestaat uit een groot aantal acties, die moeten leiden tot chemisch schoon en ecologisch gezond water voor mens en natuur. De ondertekenaars zijn gezamenlijk aan de slag gegaan om effectief medicijnresten, gewasbeschermingsmiddelen en hoeveelheid nutriënten terug te dringen in onze waterkringlopen. Er zijn daarnaast ook acties die op andere thema’s betrekking hebben, zoals bescherming van drinkwaterbronnen, inzicht in brakwatersystemen en effectieve methoden om gedrag van belanghebbenden in de waterketen te beïnvloeden.

Kennis delen is een voorwaarde

Een belangrijk doel van de Delta-aanpak is het verstevigen van de kennisbasis. Dus welke kennis en vaardigheden hebben waterkwaliteitsbeheerders en belanghebbenden, zoals de landbouw en de medische wereld, nodig om de ambities van de Delta-aanpak daadwerkelijk te realiseren? Belangrijk is om bestaande en beproefde kennis in combinatie met nieuw verworven kennis te bundelen en te ontsluiten, zodat deze in de praktijk kan worden toegepast. Dit is in het kort de Kennisimpuls Waterkwaliteit (KIW). Dit kennisprogramma beoogt in de periode van 2018 – 2021 de versnelling te realiseren voor de verbetering van de waterkwaliteit, zodat Nederland de KRW-doelen in 2027 gaat halen.

Vraaggestuurde waterkennis biedt ruimte voor versnelling

Tijdens het internationale congres Water Science for Impact, georganiseerd door de WUR ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan, roemde minister Cora van Nieuwenhuizen dit kennisprogramma. “Met de Kennisimpuls Waterkwaliteit bouwen we aan een kenniskatalysator. Een pragmatische Nederlandse ketenaanpak, die ons helpt te versnellen omdat we effectief en efficiënt aan de slag gaan. Door de unieke samenwerking tussen gebruikers, kennisinstituten, adviesbureaus en ondersteuning vanuit de watersector en de overheid maken we de verworven en gebundelde kennis meteen toepasbaar. Dit zet Nederland op de kaart als innovatief waterland.”

Foto: Guy Ackermans

Rol van KWR en andere kennisinstituten

KWR heeft een substantiële rol in de KIW, en werkt mee aan projecten over onder meer toxiciteit, nutriënten en valorisatie. ‘Wij vinden de kennisuitwisseling met andere partijen heel waardevol”, vertelt KWR-onderzoeker Laurens Hessels, projectleider van het KIW-deelproject Kennisvalorisatie. “De KIW biedt de gelegenheid om gegevens, modellen en tools uit te wisselen met andere kennisinstellingen, en onderling van elkaar te leren. Daarnaast zullen ook de waterschappen, waterbedrijven en provincies ervaringen en praktijkkennis uitwisselen. In het project Kennisvalorisatie doen we onderzoek naar effectieve werkvormen en methoden voor de integratie en benutting van kennis, en vertalen deze naar een aanpak voor de KIW zodat deze daadwerkelijk zal bijdragen aan het verbeteren van de waterkwaliteit.”