Koen Zuurbier promoveert op ondergrondse opslag zoet water

Op 10 mei 2016 promoveert Koen Zuurbier aan de TU Delft op zijn onderzoek naar tijdelijke opslag van zoetwateroverschotten in de ondergrond, zodat het later kan worden teruggewonnen en gebruikt bij droogte. Deze techniek draagt bij aan een duurzame zoetwatervoorziening en wordt internationaal aangeduid als aquifer storage and recovery of ‘ASR’. In Nederland, maar ook in andere kustgebieden, valt de terugwinning bij ASR vaak tegen omdat het lichtere zoetwater ‘opdrijft’ in het zoutere grondwater. Zuurbier heeft in zijn onderzoek laten zien dat én hoe het wel mogelijk is om het met ASR opgeslagen zoetwater grotendeels terug te winnen in dergelijke verziltende kustgebieden, waar hergebruik van zoetwater zo hard nodig is. Selectie van de juiste locaties, verbeterde putontwerpen en inzicht in de ontwikkeling van de waterkwaliteit tijdens de ondergrondse opslag spelen daarbij een grote rol. Zuurbier heeft de daarvoor noodzakelijke inzichten onder meer verkregen tijdens meerjarige veldproeven in Nootdorp, Westland en Ovezande.

In de overwegend brakke tot zoute ondergrond van laag-Nederland, maar ook in vele kustgebieden elders, valt de terugwinning van opgeslagen zoetwater bij ASR vaak tegen. Dit wordt met name veroorzaakt door opdrijving van het lichtere zoetwater in het zoutere grondwater. Lange tijd bood ASR ondanks verwoede pogingen dan ook geen soelaas in kustgebieden, terwijl de vraag naar zoetwater juist daar steeds meer toenam. Zuurbier deed daarom in het kader van de onderzoeksprogramma’s Kennis voor Klimaat, het Bedrijfstakonderzoek (BTO) en de EU-projecten DESSIN en SUBSOL bij KWR onderzoek naar verbetering van de terugwinning van ASR.

Verbetermogelijkheden ASR

Het onderzoek van Zuurbier toont aan dat zoetwater na opslag wel degelijk grotendeels teruggewonnen kan worden in gebieden met een brakke-zoute ondergrond. In zijn proefschrift omschrijft hij hoe allereerst de beste locaties voor toepassing van ASR in beeld gebracht kunnen worden, om zo toepassing in ongeschikte gebieden te vermijden. Vervolgens is de meerwaarde van verbeterde putontwerpen inzichtelijk gemaakt. De noodzakelijke inzichten hiervoor werden verkregen tijdens meerjarige veldproeven in minder geschikte gebieden (Nootdorp, Westland en Ovezande), waar ASR met tuinders en installateurs verder werd ontwikkeld. Ten slotte werden de ontwikkeling van de waterkwaliteit tijdens de opslag in de ondergrond en het risico van nabijgelegen doorboringen kritisch bekeken.

Effectieve inzet ASR

Zuurbiers bevindingen laten zien dat de brakke-zoute ondergrond in kustgebieden wel degelijk gelegenheid geeft voor een succesvolle tijdelijke opslag én terugwinning van zoetwateroverschotten. Dit is te danken aan de verbeterde analysetechnieken en GIS, innovatieve puttechnologie, ICT en grondwatermodellen; ontwikkelingen van de afgelopen decennia die zijn samengebracht in dit onderzoek. Juist nu waterschaarste in onze productieve kustgebieden steeds nijpender wordt, kan ASR daardoor worden ingezet als een effectieve maatregel voor een klimaatbestendige zoetwatervoorziening. Lees hierover meer in zijn proefschrift.

ASR: zoetwater opslaan in zout voor hergebruik en een klimaatbestendige watervoorziening

Zoet in zout2

SONY DSC