Monsternamestrategie moet loden leidingen boven water halen

Behoefte aan advies

Eind vorig jaar verscherpte de Gezondheidsraad vanwege de gezondheidsrisico’s de norm voor lood in drinkwater. Bijna gelijktijdig doken in een Amsterdamse wijk onverwachts loden leidingen in de woonhuizen op. Vragen rond het opsporen van loden leidingen werden veel gesteld, en in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat ging het RIVM van start met een onderzoek met als doel een advies op te stellen voor een geschikte monsterstrategie in het opsporen van loden leidingen. Dit advies werd onlangs ingediend bij het betreffende ministerie.

Ervaring van KWR

Op basis van de vele jaren ervaring met lood in drinkwater, leverde KWR de nodige expertise. “In 1999 deden we bijvoorbeeld een grote studie naar bemonsteringsstrategieën van lood in drinkwater”, licht Nellie Slaats toe. “En in 2017 voerden we voor Dunea een citizen science-project uit. Daarmee deden we kennis op over het opsporen van loden leidingen.” Doelgroep voor de recent ontwikkelde monsternamestrategie zijn eigenaren van gebouwen en woningen, maar ook partijen die vragen krijgen over het aantonen van loden leidingen, zoals GGD’en, laboratoria en monsternemers.

Gericht aan de slag

Een begeleidingscommissie, bestaande uit vertegenwoordigers van de opdrachtgever, Vewin, Kiwa, het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst, Waternet, WLN, Het Waterlaboratorium en de Inspectie Leefomgeving en Transport, zag toe op de totstandkoming van het advies. Slaats: “Het is goed dat hiermee gerichter kan worden gekeken naar het vervangen van loden leidingen. Met de opgestelde monsternamestrategie kunnen de woningbouwverenigingen en eigenaren van panden gericht aan de slag. Maar er moet ook nog veel aanvullend onderzoek worden gedaan, bijvoorbeeld naar de duur en mate van afgifte van lood door nieuwe kranen in (nieuwbouw-)woningen, of naar de mogelijkheid om filters toe te passen; een onderzoek waarover KWR onlangs een rapport uitbracht, in opdracht van Waternet.”

Meten na stilstand

De onderhavige monsternamestrategie geeft een worst case-situatie weer, doordat na stilstand wordt gemeten. Er zijn twee aanleidingen om via kraanwatermonsters de aanwezigheid van mogelijke loden leidingen op te sporen. Ten eerste gebeurt dit bij een ‘verdachte’ locatie waar loden leidingen worden vermoed, maar niet bij visuele inspectie zijn aangetroffen. Een andere aanleiding vormen gevallen waarin met een routinematige ‘Random Day Time’ (RDT)-monstername in het gebouw of de woning door het drinkwaterbedrijf een overschrijding van de concentratie van 10 μg/L lood wordt gemeten. “Met de bemonsteringstrategie zijn eenvoudig loden leidingen op te sporen, dat kan veel onrust wegnemen”, aldus Slaats.