Nature-artikel over risicomanagement rond droogte en overstromingen in 2023 het meest geciteerd

De Willem Koerselmanprijs 2023 is voor hydroloog Marjolein van Huijgevoort. Samen met 90 andere auteurs werkte ze mee aan een omvangrijke studie naar de impact van risicomanagement rond overstromingen en droogte. De studie scoorde in het jaar 2023 met 72 citaties de meeste citaties voor een artikel met minimaal één KWR-auteur dat nog nooit eerder de Willem Koerselmanprijs heeft gewonnen. Op dit moment staat de teller voor dit artikel al op 136 citaties.

Afbeelding 1. Marjolein van Huijgevoort presenteert de hoogtepunten uit haar winnende artikel over de impact van risicomanagement rond overstromingen en droogte.

Droogte en overstromingen

Wereldwijd is de kwetsbaarheid voor droogte en overstroming weliswaar verbeterd dankzij beter risicomanagement, maar de impact van dergelijke gebeurtenissen neemt nog steeds toe, zo staat beschreven in “The challenge of unprecedented floods and droughts in risk management”, dat op 3 augustus 2022 online in Nature verscheen. Op basis van meer empirische gegevens wilden de onderzoekers achterhalen waardoor de impact van gebeurtenissen verandert. Zij verzamelden daarom uitgebreide datasets voor 45 paren van twee op elkaar volgende gebeurtenissen op dezelfde locatie. Van Huijgevoort droeg bij aan de studie met een eerder uitgevoerde analyse van droogtes rond de Raam in Noord-Brabant. De onderzoekers lieten zien dat (verbeterd) risicomanagement in het algemeen de impact van de tweede gebeurtenis vermindert. Daarbij zijn drie factoren van belang: de grootte van het gevaar (hazard), de blootstelling (exposure) en de kwetsbaarheid (vulnerability).

Extreme gebeurtenissen

Maar er is een uitzondering: wanneer de tweede gebeurtenis extreem is – dat wil zeggen: beduidend gevaarlijker dan de eerste en met meer impact dan eerder is voorgekomen – dan is in de meeste gevallen ook de impact veel groter, ondanks beter risicomanagement. Omdat geen rekening is gehouden met zulke extreme gebeurtenissen, werken maatregelen als dijken of reservoirs onvoldoende. Helaas komen zulke extreme gebeurtenissen meer en meer voor, bijvoorbeeld als gevolg van klimaatverandering.

Impact extreme gebeurtenissen verminderen

Gelukkig identificeerde de studie ook twee paren gebeurtenissen waarbij de tweede gebeurtenis weliswaar veel extremer was dan de eerste, maar de impact toch lager bleef: opeenvolgende overstromingen door regen in Barcelona en overstromingen van de Donau in Duitsland en Oostenrijk. De studie identificeert als succesfactoren voor een lagere impact van extreme gebeurtenissen: beter bestuur, hoge investeringen in maatregelen, betere early warning systemen en betere rampenbestrijding.

International Association of Hydrological Sciences

Aan de in het artikel beschreven studie is meegewerkt door 91 onderzoekers, allemaal betrokken bij de werkgroep Panta Rhei van de International Association of Hydrological Sciences, een wereldwijde vereniging van hydrologen die zich toelegt op het bevorderen van het vakgebied hydrologie binnen de wereldwijde gemeenschap van hydrologen en daarvoor elke tien jaar eigen onderzoek initieert in wereldwijde werkgroepen. Van Huijgevoort: “Binnen die werkgroepen verzamelen we waardevolle kennis en bouwen we aan een brede kennisbasis. Vanuit de werkgroep kreeg ik de vraag om bij te dragen aan de studie met eerder verzamelde data en mee te werken aan de interpretatie van de nieuwe datasets. Ik vind het prachtig dat KWR en ik aan zo’n brede studie hebben kunnen bijdragen – zulke wetenschappelijke samenwerkingen dragen echt bij aan de ontwikkeling van nieuwe, waardevolle kennis. Dat ik daarbij dan ook nog de Willem Koerselmanprijs krijg, is een leuke kers op de taart – maar ik zie het vooral als de verdienste van een wereldwijd netwerk van hydrologen die belangeloos meewerken aan deze studies van de IAHS.”

Willem Koerselmanprijs: sinds 2009

Sinds 2009 reikt KWR de Willem Koerselmanprijs uit aan de meest geciteerde auteur van dat jaar, werkzaam bij ons instituut. Het is een manier om de impact van onderzoek voor de watersector inzichtelijk te maken. De naamgever van de prijs, KWR-onderzoeker Willem Koerselman, zette de toon voor de prijs. In 1996 publiceerde hij zijn artikel ‘The vegetation N:P ratio: A new tool to detect the nature of nutrient limitation’, in het Journal of Applied Ecology met co-auteur Arthur Meuleman. Sinds die tijd ligt deze publicatie met inmiddels 1999 citaties op kop in de ranglijst van KWR. Een prijzenswaardige prestatie, die nu nog steeds inspireert.

Afbeelding 2. Willem Koerselman overhandigt de Willem Koerselmanprijs aan Marjolein van Huijgevoort.