Nieuwe apparatuur meet onzichtbaar waterverlies

Betrouwbare verdampingscijfers essentieel

Als stelregel geldt dat overal op aarde meer dan de helft van het regenwater verdampt. Dit geldt ook voor de Veluwe. Doordat het merendeel van de neerslag verdampt, blijft er maar een kleine restpost over die doorsijpelt naar het grondwater: de grondwateraanvulling. Jelle Hannema, manager Asset Management bij Vitens: “De grondwateraanvulling is de brandstof van het grondwatersysteem. Zij bepaalt hoeveel grondwater je kunt oppompen zonder dat er schade optreedt aan maatschappelijke functies, zoals landbouw en natuur. Betrouwbare verdampingscijfers zijn dan ook van essentieel belang voor het waterbeheer, nu en in de toekomst.” Met de beschikbaarheid van voldoende water zijn grote belangen gemoeid. Joost Buntsma, directeur van de Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer (STOWA): “Een gebrek aan water in de landbouw leidt tot een daling van de gewasproductie en tot schade aan waardevolle natte natuur. Een nauwkeurige bepaling van de verdamping is daarom noodzakelijk in het operationele waterbeheer.”

Verdamping beïnvloeden

In de afgelopen jaren is in Nederland veel onderzoek gedaan naar de verdamping en zijn er grote vorderingen gemaakt om de verdamping te meten in het veld en te modelleren met hydrologische modellen. “Toch hebben we nog een lange weg te gaan”, stelt directeur Wim van Vierssen van KWR. “We willen een ruimtelijk beeld krijgen van de verdamping om vervolgens gericht te kunnen sturen via maatregelen in het landschap.” Op de Veluwe zou bijvoorbeeld het omzetten van naaldbos in stuifzand een vervijfvoudiging van de grondwateraanvulling kunnen betekenen. Een noodzakelijkerwijs grove schatting (betrouwbare cijfers ontbreken immers) leert dat deze maatregel jaarlijks maar liefst 4 miljoen liter water per hectare oplevert. Dat is dezelfde hoeveelheid die 80 personen jaarlijks uit hun kraan halen.

Publiek-private samenwerking

Binnen TKI Watertechnologie werken kennisinstellingen, overheid en bedrijfsleven samen aan technologie die rijp is voor de markt. “Met de komst van deze nieuwe apparatuur kan ieder element van de watercyclus gemeten worden. Neerslag, bodemvocht, oppervlakte- en grondwater waren al mogelijk. Daar is nu de werkelijke verdamping aan toegevoegd. De samenwerking van wetenschap en bedrijfsleven is bij het onderzoek en commercialisering van grote toegevoegde waarde geweest”, zegt Frank Tillmann, CEO van Eijkelkamp Soil & Water, ontwikkelaar en producent van oplossingen voor bodem- en waterprojecten.

De openingshandeling van het meetsysteem door bestuurder van het consortium. Van links naar rechts: Jelle Hannema (Vitens), Wim van Vierssen (KWR), Myriam van Rooij (KNMI), Seger van Voorst tot Voorst (Nationaal park De Hoge Veluwe), Frank Tillmann (Eijkelkamp Soil & Water), Giliam Roolant (Waterschap Vallei en Veluwe), Henk Wolfert (WUR), Margreet van Zanten (RIVM) en Joost Buntsma (STOWA).