Ondertekening intentieverklaring luidt nieuwe fase in voor COASTAR

De gezamenlijke ambitie van waterschappen, gemeenten, drinkwaterbedrijven, glastuinbouw, bedrijfsleven en kennisinstituten is duidelijk. Met het ondertekenen van de intentieverklaring hebben deze partijen zich verbonden aan het verder ontwikkelen en toepassen van COASTAR, robuuste zoetwatervoorziening door slim gebruik van de ondergrond.

Ondergrond voor zoetwatervoorziening

De ondergrond kan een belangrijke bijdrage leveren aan een robuuste zoetwatervoorziening in laag-Nederland. Onder het motto “zoet op voorraad, zout op afstand” hebben partners van Zuid-Holland tot Groningen de afgelopen jaren concepten en technieken nader uitgewerkt en beproefd. Voorbeelden zijn de winning en gebruik van brak grondwater en ondergrondse opslag van overtollig zoetwater. Hierin is voortgebouwd op decennialange ervaring in de Nederlandse waterleidingduinen en recente, kleine tot middelgrote toepassingen in land- en tuinbouw en in de stad.

Klaasjan Raat (KWR) en Ida de Groot-Wallast (Deltares) in gesprek over de gezamenlijke ambitie van het COASTAR-netwerk: “2040, Nederland weerbaar voor zoetwatertekorten door de kansen in de ondergrond ten volle te benutten.”

Onderzoek en praktijktests

Met onderzoek en praktijktests zet COASTAR zich in voor een structurele en strategische toepassing van deze concepten. Klaasjan Raat, onderzoeker en programmamanager bij wateronderzoeksinstituut KWR, was vanaf het prille begin in 2016 bij COASTAR betrokken. Trots kijkt hij terug op wat sindsdien is bereikt: “COASTAR-oplossingen worden inmiddels op vele locaties langs de Nederlandse kust toegepast, in pilots én fullscale. Zij dragen bij aan een robuuste watervoorziening voor drinkwater, tuinbouw en industrie, en waterhergebruik in de stad.”

2040: Nederland weerbaar voor zoetwatertekorten

De voorbeelden van COASTAR bieden perspectief bij het oplossen van (zoet)watervraagstukken. Opschalen is de logische volgende stap, zo benadrukten bestuurders in een panelgesprek. Om dit te versnellen werken de komende drie jaar meer dan 20 partijen samen in het COASTAR-netwerk. Het netwerk verenigt bedrijfsleven, publieke partijen en kennisinstellingen van Zeeland tot Groningen. Ida de Groot-Wallast van kennisinstituut Deltares: “Samen organiseren we kennisdeling tussen de verschillende pilots, regio’s en organisaties. We dragen bij aan agendering en  verankering van kennis en ervaring. Ook geven we richting aan vervolginitiatieven en leveren we een bijdrage aan internationale samenwerking. Zo werken we gericht toe naar het realiseren van onze gezamenlijke ambitie: 2040, Nederland weerbaar voor zoetwatertekorten door de kansen in de ondergrond ten volle te benutten.”

Start van het COASTAR-netwerk, na ondertekening van de intentieverklaring op 24 oktober 2022. Partijen van Zeeland tot Groningen werken aan een gezamenlijke ambitie: Nederland in 2040 weerbaar voor zoetwatertekorten door de kansen in de ondergrond ten volle te benutten.

COASTAR in de praktijk

Tijdens het COASTAR-symposium op 24 oktober, dat werd geopend door Deltacommissaris Peter Glas, passeerden verschillende praktijkvoorbeelden de revue.

• Gertjan Zwolsman (Dunea) vertelde over FRESHMAN, de brakwaterpilot op productielocatie Meijendel in de waterleidingduinen bij Scheveningen. Drinkwaterbedrijf Dunea onderzoekt daar of brak grondwater kan worden ingezet voor de productie van drinkwater. Door dit brakke grondwater op een strategische diepte – net onder de zoetwaterbel – te winnen, kan mogelijk ook extra ruimte worden gecreëerd voor zoetwateropslag onder de duinen. Dit is belangrijk voor Dunea, want de huidige drinkwaterbron, water uit de Maas en Lek, staat onder druk. En dat terwijl de bevolking in de regio Den Haag snel toeneemt en daarmee ook de vraag naar drinkwater.
• Ook het Noord-Hollandse drinkwaterbedrijf PWN zoekt extra water voor een groeiende bevolking. In Hoorn voert het waterbedrijf een pilot uit rond de ondergrondse opslag van drinkwater. Deze extra voorraad kan ‘s zomers ingezet worden wanneer de drinkwatervraag piekt. Ook verkent PWN brak grondwater als bron voor drinkwater. Winning in de Haarlemmermeer heeft als bijkomend voordeel dat de brakke kwel naar deze diepe polder deels wordt afgevangen. Of dit soort concepten ook elders in Noord-Holland toepasbaar zijn, is een van de vragen die PWN verder oppakt. “De geohydrologische geschiktheidskaarten die in kennisprogramma COASTAR zijn ontwikkeld komen hierbij goed van pas”, aldus Koen Zuurbier, strategisch adviseur bij PWN.
• De regio Westland kent een bloeiende en innovatieve glastuinbouwsector. Deze sector heeft veel water nodig om producten als siergewassen, groenten en fruit te laten groeien. Ook is het gebied zeer kwetsbaar voor wateroverlast doordat de bergingscapaciteit voor regenwater door het vele verharde oppervlak  zeer klein is. Dertien tuinders in de Broekpolder hebben zich verenigd in een watercoöperatie die moet voorzien in een duurzame gietwatervoorziening én, samen met het Hoogheemraadschap van Delfland, het vergoten van de opvang van regenwater. Tomatenkweker Cock van Schie is voorzitter van de coöperatie en vertelde tijdens het symposium over het waterbankconcept dat tuinders in de praktijk gaan testen. De regenwaterbassins worden gekoppeld, de noodberging van Delfland wordt aangesloten, en de ondergrond wordt ingezet voor extra opslag van regenwater. De gezamenlijke aanpak moet ervoor zorgen dat nagenoeg al het regenwater wordt behouden in het gebied en het aanvullend gebruik van grondwater wordt geminimaliseerd.

De volgende partijen nemen deel in het COASTAR-netwerk: Acacia Water, Arcadis Nederland, Brabant Water, Deltares, Dunea, Evides Waterbedrijf, Gemeente Rotterdam, Gemeente Schouwen-Duiveland, Gemeente Westland, Glastuinbouw Nederland, Hoogheemraadschap van Delfland, KWR, Oasen, Provincie Noord-Brabant, Provincie Zuid-Holland, PWN, TU Delft, Universiteit Utrecht, Waterbedrijf Groningen en Wageningen University & Research.