“Samen met stakeholders opereren wordt de standaard”

Riksta Zwart vervolgt: “De WiCE Kerngroep heeft het mandaat om namens de waterbedrijven binnen de WiCE-kaders te prioriteren en keuzes te maken welk onderzoek we gaan doen, en met welke externe partijen – van concept tot projectvoorstel. Dat klinkt heel procesmatig, maar we werken aan stukjes van de puzzel voor oplossingen in de buitenwereld. Daar hoort ook bij dat we met alle stakeholders samen nadenken over welk belangrijk onderzoek nog in WiCE ontbreekt, door de vraag op te halen bij de waterbedrijven, bijvoorbeeld via de inspiratiesessies die we organiseren. Daarnaast moeten en willen we de resultaten van WiCE-onderzoek actief uitdragen. Allereerst binnen de waterbedrijven, zodat we daar ook de mensen bereiken die niet direct zelf actief bij het BTO of WiCE betrokken zijn maar in hun eigen werk baat kunnen hebben bij de onderzoeksresultaten. Meer pilotonderzoek uitvoeren bij waterbedrijven kan ook bijdragen aan een betere verbinding tussen de bedrijven en de WiCE-aanpak.” 

Met WiCE naar de buitenwacht

Maar de ambities reiken verder: “We willen met de WiCE-denkwijze en resultaten ook naar de buitenwacht. Het is een concrete uitdaging om de resultaten van eerder onderzoek op te schalen of aan te passen voor gebruik in andere regio’s, industrieën of omstandigheden. Voorbeelden zijn er al, denk maar aan het project Boer, Bier, Water. Of aan de serious game Aqua Ludens: dit concept is vanuit de case Watertransitie Groningen ontwikkeld, maar met het uitgangspunt dat deze aanpak ook in andere regio’s een waardevolle manier kan zijn om stakeholders samen te brengen en in elkaars schoenen te laten stappen voor meer inzicht in elkaars uitdagingen. Zo ontstaat meer begrip voor ieders belangen bij de verdeling van water.”  

Totale watersysteem

Zwart herinnert zich hoe ze zelf meteen heel enthousiast was over de eerste ideeën om oplossingen voor de groei van de watervraag rond de noordelijke havens via een serious game te verkennen. “Maar het heeft heel wat doorzettingsvermogen, promoten en enthousiasme gekost om er ook te komen. We moeten daarom ons verhaal blijven vertellen om ook andere partijen te enthousiasmeren en mee te krijgen. Voor mij betekent de watertransitie dat we moeten kijken naar het totale watersysteem en hoe we daar toekomstbestendig mee omgaan, zodat er ook in de toekomst niet alleen voldoende zoet water is voor drinkwater, maar ook voor andere toepassingen. Dat vraagt om hergebruik en circulariteit, maar vooral dat mensen accepteren dat ze van oude manieren moeten afstappen en nieuwe wegen moeten volgen. En dat is niet iets dat je alleen met techniek oplost.” 

Van bron tot klant

Zwart vindt het een geluk voor de watertransitie dat de waterbedrijven ketenbedrijven zijn, die opereren van bron tot klant. Daarmee kunnen ze ook binnen de eigen bedrijven al veel meer slimme dingen doen met circulaire oplossingen. “De energiesector heeft het wat dat betreft moeilijker: daar zijn de verschillende onderdelen van opwekken, transporteren en leveren van energie bij meerdere partijen belegd. Daar moeten ze dus niet alleen met andere stakeholders buiten hun sector, maar ook binnen hun eigen sector over bedrijfsgrenzen heen reiken om de transitie voor elkaar te krijgen. Dat zal mijns inziens vaker leiden tot suboptimale oplossingen.” Parallellen met de energietransitie ziet Zwart ook. “Net als in de energietransitie, zijn er in de watertransitie ook meerdere goede routes naar de toekomst. Welke route het best past, hangt steeds af van de situatie, de regio, uitdagingen, bronnen, mogelijkheden en acceptatie – maatwerk en een mix van oplossingen dus. En vergeet niet: in de watersector geldt net als in de energiesector: het meest duurzaam is het water of de energie die je juist níet gebruikt.”  

Met stakeholders wordt de standaard

Op termijn verwacht Zwart dat de manier van werken van WiCE, in overleg en samenwerking met diverse stakeholders, ook standaard zal worden in andere programma’s, zoals het BTO. “We kunnen niet meer in isolement opereren. Je hebt natuurlijk specifieker drinkwateronderzoek waar je je afzondert, maar het resultaat van onderzoek zal altijd een plek moeten krijgen in de bredere maatschappij. Zoals we bij WiCE nu al nastreven.” 

Dit interview werd voor het eerst gepubliceerd in ROND Water over water in de circulaire economie – voorjaar 2024.