Samenwerken aan de circulaire watereconomie voor een duurzaam en klimaatbestendig Europa

KWR creëert meer waarde en meer resultaten via succesvolle samenwerkingsverbanden met partners in de watersector, de academische wereld en onderzoeksorganisaties. Co-creatie en kennisuitwisseling zijn vaste bestanddelen van de KWR-aanpak sinds de eerste aanzet – in 1952 – voor het succesvolle gezamenlijke Bedrijfstakonderzoek voor de drinkwaterbedrijven (BTO).

Circulaire watereconomie

KWR leidt twee vierjarige Europese samenwerkingsprojecten binnen Horizon 2020. De projecten ULTIMATE en NextGen onderzoeken hoe Europa sneller kan omschakelen van de lineaire waterketen (van productie, naar consumptie en lozing) naar een circulaire watereconomie. Deze omschakeling wordt onder druk van klimaatverandering, vrije-marktconcurrentie en milieuvervuiling immers steeds urgenter en heeft als doel de Europese samenleving als geheel klimaatbestendiger te maken.

Industrie en watersector

ULTIMATE is gestart in 2020 en staat voor een symbiose van industrie en watersector in dienst van een slimmere watersamenleving. Het doel is economische waarde te creëren en industriële productie duurzamer te maken door grondstoffen uit de watercyclus te halen en opnieuw te gebruiken. Afvalwater is zo niet slechts een middel om ongewenste zaken af te voeren, maar een stroom met waardevolle grondstoffen, waaronder natuurlijk het water zelf, energie en materialen. ULTIMATE heeft negen grootschalige projectlocaties, verspreid over Europa en over de sectoren agrofood, dranken, (petro)chemie en biotechnologie. Daar werken 27 partners aan bijvoorbeeld hergebruik van water in de glastuinbouw (Nederland), terugwinnen van verontreinigingen uit proceswater van fruitsapproductie (Griekenland), biogasproductie uit afvalwater van olijfolieproductie (Israël), hergebruik van afvalwater en nutriënten in het Kalundborg biotech symbiosis-complex (Denemarken), en terugwinnen en hergebruik van water in een industrieel complex (Italië). Van afvalwaterbehandelaars tot whiskydistilleerders werken deze belanghebbenden nauw samen met kennisleveranciers om innovatieve lokale circulaire economieën op te zetten.

Governance-modellen

Dr. Gerard van den Berg, teamleider Innovatie & Valorisatie bij KWR en coördinator van ULTIMATE: “De lessen die we trekken uit de negen demonstratieprojecten in ULTIMATE zullen leiden tot nieuwe ontwikkelingen en implementaties, met innovaties in techniek, business development en governance-modellen. Ik zie ULTIMATE als een proces waarbij samenwerking leidt tot co-creatie, kennisoverdracht en het benutten van nieuwe kansen. We willen stimuleren dat de gekoppelde partners uit industrie en onderzoek ook na het project nauw in contact blijven en verder leren van elkaars ervaringen. De negen demonstratieprojecten bieden een antwoord op de wereldwijde vraag naar concrete circulaire watertoepassingen. Oplossingen uit ULTIMATE zijn ook in te zetten onder andere lokale omstandigheden en met andere culturen en investeringen. Mogelijk kunnen we de proeflocaties zelfs als broodnodige proeftuinen beschikbaar stellen.”

Circulaire oplossingen voor de watersector

NextGen is begonnen in 2018 en brengt 30 organisaties samen om technologische, economische en bestuurlijke oplossingen aan te dragen voor water in de circulaire economie. Zij willen de circulaire economie bevorderen door diverse water-gerelateerde hulpbronnen te ontsluiten – water, energie en materialen – en daarbij lokale, robuuste en transparante markten voor deze watergebonden hulpbronnen te ontwikkelen. Op tien grootschalige locaties in Europa demonstreert NextGen innovatieve circulaire wateroplossingen in de praktijk en vergaart kennis over de voorwaarden voor succesvolle toepassing en opschaling. De projecten zijn gevarieerd, van een innovatief masterplan voor water- en energiemanagement voor een duurzaam nieuw stadsdeel van Bristol tot het terugwinnen van koolstof, stikstof- en fosforhoudende materialen uit het afvalwater van een brouwerij in Berkel-Enschot en hergebruik van water voor een boomkwekerij in Athene of landbouwirrigatie aan de Costa Brava, waar seizoensgebonden waterschaarste en verzilting een probleem vormen. Kruisbestuiving tussen deze demonstratielocaties zal verder bijdragen aan een EU-routekaart voor de grootschaligere toepassing van circulaire oplossingen in de watersector.

Vertrouwen

Ook hier is het van groot belang alle belanghebbende partijen bij de projecten te betrekken. Ir. Jos Frijns, teamleider Resilience Management & Governance bij KWR en coördinator van NextGen: “Door bruggen te slaan tussen wetenschap en praktijk kunnen we ervoor zorgen dat water een cruciale faciliterende rol gaat vervullen in de driehoek water-energie-voedsel. Daarbij zullen de partners stofstromen, processen en bedrijfsmodellen heroverwegen en herinrichten, inclusief nieuwe governance-structuren en samenwerkingsverbanden met stakeholders. En niet te vergeten: burgers betrekken en consulteren. Door burgers goed en transparant te informeren en hun ideeën en zorgen mee te nemen, bouwen we aan publiek vertrouwen in nieuwe oplossingen. Dat vertrouwen is cruciaal om de circulaire toepassingen en markten te realiseren die nodig zijn. Heldere regelgeving, bijvoorbeeld omtrent gezondheidsrisico’s, versterkt dat vertrouwen verder en brengt een duurzamer en klimaatbestendiger Europa dichterbij.”