Samenwerken biedt kansen voor schoon water en duurzame landbouw

Landbouw en waterkwaliteit

Hoe pakken we emissies uit de land- en tuinbouw, zoals (kunst)mest, gewasbeschermingsmiddelen en diergeneesmiddelen, het beste aan? Op 19 februari waren bij KWR circa vijftig mensen bijeen voor het eindsymposium van de impactstudie ‘Landbouwontwikkelingen en waterkwaliteit’, waaronder vertegenwoordigers van kennisinstellingen, waterbedrijven, waterschappen en de agrarische sector. Zij bespraken de resultaten van eerdere interviews met 11 experts van binnen en buiten de watersector  en bouwden daarop verder in verschillende sessies. Hans Mommaas, directeur van het Planbureau voor de Leefomgeving, gaf zijn brede visie op de toekomst en verduurzaming van de Nederlandse landbouw. Carel de Vries, projectleider Vruchtbare Kringlopen Achterhoek en Liemers belichtte de kansen van duurzame bedrijfsvoering in de veeteelt op grond van praktijkervaringen in dit project. Daarna volgden twee interactieve sessies in kleinere groepen.

Kansen en bedreigingen

In de interactieve groepssessies werden allereerst de belangrijkste kansen en bedreigingen voor duurzame landbouw in relatie tot de waterkwaliteit geïdentificeerd en kennis- en innovatievragen geformuleerd. Ook werd in kaart gebracht welke samenwerkingen, acties en besluiten nodig zijn om kansen te verzilveren en bedreigingen weg te nemen. De resultaten zijn door de onderzoekers intussen verwerkt tot conclusies die zicht bieden op een goede, gezamenlijke aanpak.

Precisielandbouw en big data

Precisielandbouw, gedetailleerde monitoring en big data bieden bijvoorbeeld kansen om precies de juiste dosis (kunst)mest, gewasbeschermingsmiddelen en diergeneesmiddelen toe te dienen, op het juiste tijdstip en de juiste locatie. Een dergelijke gedetailleerde monitoring kan de landbouwopbrengst en waterkwaliteit sterk verbeteren. Met de uitgebreide monitoringsgegevens die dan beschikbaar komen, is het ook mogelijk om over te stappen van een generieke handhaving naar beoordeling van de milieuprestaties van individuele agrariërs. Er liggen dus grote kansen in de ontwikkeling en toepassing van een gedegen monitorings- en handhavingssysteem, waarbij water- en landbouwsector op maat samenwerken.

Maatwerk en individuele begeleiding

Door slim gebruik te maken van deze ontwikkeling, kan de watersector constructief bijdragen aan een betere waterkwaliteit. Daarbij is het van belang dat agrariërs ondersteund worden met onafhankelijke individuele begeleiding, maatwerk dus. Dit kan de watersector realiseren door nauw samen te werken met de accountant van de boer, loonwerkers en productafnemers. Deze ‘erfbetreders’ weten wat er speelt en wat de belangenafwegingen van de agrariër zijn en hoe hij/zij gestimuleerd kunnen worden tot duurzame efficiënte bedrijfsvoering. Het beoordelen van de milieuprestaties van individuele agrariërs is hierbij essentieel voor kennis, inzicht en duurzame bedrijfsvoering. Op deze manier kunnen bestaande duurzame initiatieven zoals Boerenvoordrinkwater, Duurzaam Schoon Grondwater en Schoon water voor Brabant, effectief  worden opgeschaald. Een belangrijke opgave is om gebiedsspecifieke optimalisatie te realiseren tussen waterkwaliteit, kwantiteit, biodiversiteit en agrarische belangen, ook via ketenafspraken met agrariërs, watersector en productafnemers. Het ontwikkelen van een duurzaamwaterlabel voor agrarische productieprocessen kan kansen bieden aan agrariërs om voor een eerlijke prijs de waterkwaliteit te verbeteren.

Keynote speakers Hans Mommaas en Carel de Vries belichten hun visie op het realiseren van een goede waterkwaliteit met duurzame landbouw.