TKI minisymposium decentrale water- en energie-oplossingen: duurzaamheid is maatwerk

Decentraal: modegril of noodzakelijke stap richting een duurzame stad? Die vraag stond op 15 oktober 2015 centraal tijdens het symposium ‘decentrale water- en energieoplossingen’. Een eenduidig antwoord bleek niet te geven: het hangt af van de specifieke case, de definitie van duurzaamheid, de geldende parameters en de afbakening van het project. In vele initiatieven is ervaring opgedaan. Bij de diverse proeftuinen verschillen de toegepaste aanpak, keuzes, technologieën en daarmee resultaten en inzichten.

Een bezoek aan Cleantech Playground De Ceuvel was onderdeel van het symposium

Doel van dit symposium was om de opgedane ervaringen te delen en van elkaar te leren. De 80 deelnemers concludeerden onder meer:

• Het realiseren van lokale kleinschalige oplossingen vraagt om lef en doorzettingsvermogen temeer omdat het ongebruikelijk en onbekend is. Beperkende regels en richtlijnen staan op spanning met het streven naar een duurzame invulling.
• Combineren van bestaande infrastructuur met nieuwe, innovatieve systemen (vaak kleinschalige oplossingen uit bottom-up-initiatieven) is een belangrijke uitdaging. De balans moet steeds worden gevonden tussen flexibiliteit en ‘economy of scale’.
• Voor (decentrale) drinkwaterproductie geldt strikte wetgeving. Drinkwater moet gegarandeerd schoon zijn en duurzaam geproduceerd tegen aanvaardbare kosten. De experimenteerruimte is zeer beperkt, veiligheid en volksgezondheid staan steeds voorop.
• Niet alle ambitieuze initiatieven voor decentrale afvalwaterbehandeling worden gerealiseerd. Vooral zuivering van (grijs) afvalwater in bijvoorbeeld een helofytenfilter wordt regelmatig met succes toegepast.
• Water is geen elektriciteit en decentraliseren van de watervoorziening is dus niet één op één te kopiëren van de decentralisatie van de energievoorziening. Gebruik van “slimme” ontzorgende systemen, die de gebruiker weinig extra inspanning kosten, is belangrijk voor publieke acceptatie en soepele grootschaligere implementatie.
• Voor verdere ontwikkeling van duurzame en kosteneffectieve water- en energieoplossingen op maat is een multidisciplinaire aanpak nodig van de kansen die zich voordoen, naast een duidelijke stip op de horizon (visie) en toegepast (pilot) onderzoek dat leidt tot echte (show) cases.

Het symposium werd gehouden ter afsluiting van het TKI onderzoeksproject Kringloopsluiting Cleantech Playground, dat zich richt op de waterketen van De Ceuvel in Amsterdam-Noord. Op die voormalige scheepswerf liggen voor 10 jaar 15 voormalige woonboten, die worden gebruikt als kantoorpanden voor een groep creatieve initiatiefnemers. Vanwege het tijdelijke karakter en de sterk vervuilde grond is ervoor gekozen geen ondergrondse infrastructuur aan te leggen. De boten hebben geen gasaansluiting en geen riolering. In plaats daarvan heeft iedere boot een warmtepomp, zonnepanelen, een droog composttoilet en een helofytenfilter. Centraal op het terrein van deze Cleantech Playground staat een composteringsinstallatie, een struviet-reactor en een kas waar groenten worden gekweekt met de compost en het struviet.

Ervaringen uit diverse decentrale water- en energieoplossingen delen en van elkaar leren.

Deelnemers kijken terug op een geslaagde bijeenkomst waar veel kennis is overgedragen en contacten zijn versterkt. Het initiatief en onderzoek rond decentrale water- en energieoplossingen heeft een veelbelovende toekomst voor de boeg.