“Wetenschappelijke basis inzetten voor klimaat en schoon water”

Ze zijn nog maar net begonnen, maar Milou Dingemans en Ruud Bartholomeus zijn al flink op dreef met het uitstippelen van de invulling van hun rol. “Met onderzoek voor de watersector staat KWR middenin de maatschappij”, zegt Dingemans. “Wanneer we nog zichtbaarder worden voor beleidsmakers, kunnen we ook daar helpen impact te maken door de link te leggen met de praktijk.” Collega-onderzoeker Bartholomeus vult aan: “Als kennisinstituut is het niet alleen onze taak om antwoorden op vragen te genereren, maar ook om strategisch vooruit te denken. Wat komt er op de langere termijn op de watersector af?”

Multidisciplinair onderzoek

Beide wateronderzoekers werken met hart en ziel aan het vertalen van wetenschap naar praktijk. Ruim vier jaar geleden maakte Dingemans de overstap van de Universiteit Utrecht naar KWR. “Als toxicoloog ben ik bewust bezig met wat er gebeurt met de kennis die voortkomt uit onderzoek. Resultaten worden bijvoorbeeld al vrij snel meegenomen in de beoordeling van stoffen en gezondheidsbeleid. Hierin moet je het hele plaatje meewegen, en kan sprake zijn van verschillende belangen? Dat vraagt om multidisciplinair onderzoek, en dat vond ik bij KWR.”

Robuust watersysteem

Bartholomeus loopt al heel wat jaren mee bij KWR. De hydroloog begon er in 2005 aan zijn promotieonderzoek en vanaf 2009 vervult hij de functie van onderzoeker. “Ik ben altijd op zoek naar de link tussen het uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek en de relevantie daarvan. Zo zijn resultaten van mijn werk verankerd in tools zoals de Waterwijzer Natuur en de Waterwijzer Landbouw, die nu landelijk worden gebruikt bij het robuust inrichten van het watersysteem. Het gaat niet alleen om de wetenschap, maar ook om hoe je die kennis kunt inbedden in de maatschappij.”

Jonge onderzoekers

Het is opvallend hoe vaak het woord ‘verbinden’ in het gesprek met Bartholomeus en Dingemans valt. “We willen collega’s inspireren om allemaal hun aandeel te pakken in de maatschappelijke doelen waar KWR aan werkt”, zegt Bartholomeus. “Jonge onderzoekers die hier fris binnenkomen, storten zich op de wetenschap. Zodra zij ervaren welke relevantie hieraan vastzit, vergroot dat hun betrokkenheid.” Meer ervaren onderzoekers kunnen het voorbeeld geven en nieuwere collega’s bij hun wateronderzoek en projecten betrekken. Van daaruit ontstaat een meerwaarde, vindt Dingemans. “Met verbinden van collega’s en disciplines kom je verder. Samen zijn we meer dan een som der delen. Dat is een rol die ik als kwaliteitsborger op me wil nemen.”

Gemeenschappelijk onderzoek

Het werken vanuit een wetenschappelijke basis vraagt blijvend om aandacht, vinden de nieuwe CSO’s. Bartholomeus: “Het is belangrijk dat we kennis blijven genereren, samen met de universiteiten en andere partners. Zo kunnen we de vertaling maken naar de praktijk en het beleid. Wat helpt is kennis te verbinden door gemeenschappelijk onderzoek te doen. KWR is een onderzoeksinstituut van de drinkwaterbedrijven, maar we werken voor veel meer partijen, zoals industrie, waterschappen, provincies en de rijksoverheid. Waar we in dat laatste geval soms mee te maken hebben, is dat we nog beter in beeld zouden kunnen komen naast de organisaties met formele verantwoordelijkheden voor de overheid. In samenwerkingsverbanden kunnen wij juist extra inzichten geven, omdat we een groot netwerk hebben en heel dicht op de praktijk zitten.”

Wetenschapsraad

Als CSO zijn Dingemans en Bartholomeus tevens voorzitter van de Wetenschapsraad van KWR. De Wetenschapsraad zorgt voor het borgen van de wetenschappelijke onderzoeksresultaten en de onderzoeksagenda van KWR. Op de vraag waarin zij hun instituut graag zien excelleren, zijn beide CSO’s eenduidig. Ze noemen geen specifiek vakgebied, want ze weten dat de inhoudelijke basis goed verankerd ligt in de expertise van hun collega’s. In plaats daarvan benadrukken ze het belang om de wetenschappelijke basis van KWR in te zetten voor maatschappelijke doelen, zoals het ‘klimaatbestendig en waterrobuust’ inrichten van Nederland en ‘schoon water voor iedereen’ (SDG6).

“Wij werken niet vanuit een ivoren toren”, licht Bartholomeus toe. “We doen onderzoek en vertellen daarbij het goede verhaal. Door gesprekken te voeren met beleidsmakers en de praktijk, komen resultaten en de relevantie daarvan tussen de oren te zitten. Vanuit onze historische link met de waterbedrijven is het maken van die vertaalslag onze tweede natuur. We hebben een goed gevoel voor de verschillende gebruikers van het watersysteem en de belangen die daarbij horen. In ons werk komt het op veel meer aan dan het schrijven van wetenschappelijke artikelen en rapporten.”

Horizonscan watersector

Wat willen de CSO’s in hun nieuwe rol meegeven, zowel aan KWR zelf als aan de watersector in zijn geheel? “Het zou geweldig zijn als al onze collega’s zichzelf zien als een ambassadeur en daarmee uitdragen welke bijdrage KWR kan leveren aan de samenleving”, zegt Dingemans. Wat helpt om hierin eenduidig naar buiten te treden, is de interne ontwikkeling van een collectieve lijn waar iedereen aan bijdraagt, vult Bartholomeus aan. “Een mooi voorbeeld vind ik de horizonscanning in het kader van het collectief onderzoek voor de waterbedrijven. Hierin speuren we naar relevante ontwikkelingen voor de watersector met het oog op toekomstige ontwikkelingen. Ik zou graag willen zien dat zulk onderzoek zich als een olievlek door de hele organisatie heen verspreidt. En dat we flexibel meebewegen met de ontwikkelingen waar Nederland en de wereld om vragen.”

Wilt u meer weten over de nieuwe CSO’s van KWR? Dingemans en Bartholomeus spreken tijdens het BTO Festival (8-11 februari) over hun visie op de wetenschap en de toepassing van kennis in de waterpraktijk.

Ruud Bartholomeus en Milou Dingemans.