Willem Koerselmanprijs 2020 voor COVID-19 rioolwateronderzoek

Tijdens uitreiking van de prijs gaf Ruud Bartholomeus, Chief Science Officer bij KWR, een korte toelichting op de stand van zaken rond de publicaties van het afgelopen jaar. Zo signaleert hij de trend dat KWR steeds vaker in open access journals publiceert. Daarmee neemt de zichtbaarheid van het onderzoek toe. Bartholomeus: ‘Uiteraard gaat het niet om citaties alleen. Vooral belangrijk is, dat ons werk bijdraagt aan de maatschappij, het impactgedreven onderzoek van onze overheid, de Europese Green Deal, en de Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties, . Wat dat betreft hebben we dit jaar een prachtige winnaar.’

Belangrijk gereedschap

De titel van het prijswinnende artikel luidt: ‘Presence of SARS-Coronavirus-2 RNA in Sewage and Correlation with Reported COVID-19 Prevelance in the Early Stage of the Epidemic in The Netherlands’, gepubliceerd in Environmental Science and Technology Letters. Bij zijn felicitaties aan de auteurs, roemt Willem Koerselman, naamgever van de prijs, het onderzoek. ‘Hiermee is heel belangrijk gereedschap ontwikkeld waarmee hopelijk grip kan worden gekregen op de pandemie die mensen wereldwijd al anderhalf jaar in de greep houdt. Ik kan me bijna geen beter voorbeeld voorstellen waarbij wetenschap en praktijk zo naadloos op elkaar aansluiten’, aldus Koerselman.

Snel kennis delen

Als gevolg van de coronamaatregelen die nog steeds van kracht zijn, vond de prijsuitreiking bij KWR plaats in klein verband. Via een online-verbinding konden KWR-collega’s meekijken. Leo Heijnen en Goffe Elsinga namen de prijs in ontvangst, onder toeziend oog van hun mede-auteurs Gertjan Medema, Ronald Italiaander en Anke Brouwer-Hanzens. Hierna nam Medema het woord en gaf hij een korte schets van hoe de prijswinnende publicatie tot stand kwam. Als eerste ter wereld introduceerde KWR een waarschuwingssysteem voor het vroegtijdig signaleren van het SARS-CoV-2 virus in een populatie. Daarmee kwam gereedschap binnen handbereik om de besmettingsgraad te monitoren. ‘Toen we hadden aangetoond dat de methode gevoelig genoeg was, was het belangrijk om onze kennis snel te delen’, vertelt Medema. ‘Zonder eerst het traject van peer review in te gaan, deden we dit via de preprint server medRxiv. Vooral hierop kregen we veel reacties. Vervolgens is het artikel grondig peer reviewed en gepubliceerd.’

Wereldwijde impact

Hoeveel impact het COVID-rioolwateronderzoek inmiddels wereldwijd heeft, illustreert Medema aan de hand van een overzicht van 55 landen, 86 dashboards en 263 universiteiten waarin de methode inmiddels wordt toegepast. Ook noemt hij de Health Emergency Preparedness and Responsive Authority (HERA); een nieuw initiatief van de Europese Unie, gericht op een betere paraatheid en een betere respons op noodsituaties op gezondheidsgebied. HERA geeft de aanbeveling dat alle Europese lidstaten rioolwateronderzoek inzetten als middel om de verspreiding van het SARS-CoV-2 virus en nieuwe varianten daarvan onder de populatie te monitoren. Medema: ‘Nu voor het rioolwateronderzoek in Nederland en daarbuiten een goede infrastructuur bestaat, hoop ik dat hier nog veel meer toepassingen uit voortkomen.’

Meest geciteerde artikel

Jaarlijks valt de Willem Koerselmanprijs ten deel aan de KWR-onderzoeker(s) met het meest geciteerde peer reviewed artikel van dat jaar op zijn of haar naam. De onderscheiding onderstreept hiermee de impact van het onderzoek, en houdt de traditie in stand die sinds 2009 door KWR wordt gekoesterd. Willem Koerselman publiceerde in 1996 samen met Arthur Meuleman het artikel ‘The vegetation N:P ratio: A new tool to detect the nature of nutrient limitation’ in het Journal of Applied Ecology. Met bijna 1.500 citaties tot op de dag van vandaag, staat deze publicatie bovenaan de ranglijst van KWR. Reden om destijds de prijs in het leven te roepen.

Meer lezen over COVID-19 rioolwateronderzoek? Dat kan hier.

Prijswinnaars, Chief Science Officer en Willem Koerselman vlnr: Leo Heijnen, Ruud Bartholomeus (CSO) met Gertjan Medema op scherm, Willem Koerselman, Ronald Italiaander, Anke Brouwer en Goffe Elsinga.