Klimaatverandering en veerkracht

In Nederland is de gemiddelde temperatuur gedurende de afgelopen eeuw met ongeveer 1,5 ⁰C gestegen. En de gemiddelde neerslagtoename bedraagt meer dan 20%, met overwegend meer neerslag in de winter. Ook treden meer extremen op in de intensiteit van de neerslag (meer stortbuien) en komen hittegolven en perioden van droogte vaker voor. Het zijn ontwikkelingen die zich naar alle waarschijnlijkheid voortzetten, met nadrukkelijke gevolgen voor de watersector. Zo zijn er zorgen over de beschikbaarheid van bronnen voor drinkwater, vooral in droge zomers en bij lage rivierafvoeren. De stabiliteit van het distributienetwerk voor drinkwater en van de microbiële en chemische veiligheid van water staan onder druk. In de toekomst kan het moeilijk zijn te voldoen aan de wettelijke gezondheids- en milieudoelen. Verder is het de vraag of onze waterbeheersing bij een veranderend klimaat optimaal is ingericht voor de eisen die natuur, industrie, landbouw, stad en drinkwatervoorziening daaraan stellen. Bovendien verwacht men dat de watersector zich inspant om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen. Al deze kwesties vragen om praktijkgericht onderzoek.

Extreme regenval als gevolg van klimaatverandering veroorzaakt wateroverlast in de landbouw.

Wateronderzoek, kennisontwikkeling en praktische tools

KWR onderzoekt gevolgen van klimaatverandering die de watersector beïnvloeden. Praktische tools helpen de effecten van adaptieve maatregelen te beoordelen. Hieronder volgen enkele voorbeelden:

• Zoetwater
  KWR onderzoekt de toekomstige beschikbaarheid van zoetwater, zowel grondwater als oppervlaktewater, in termen van kwantiteit en kwaliteit. Een voorbeeld is de invloed van klimaatverandering op de waterkwaliteit van Rijn en Maas, en de consequenties daarvan voor onze watervoorziening. Een ander voorbeeld is de impact van klimaatverandering op de toegenomen onbalans tussen het aanbod van en de vraag naar water en de concurrerende aanspraken op (grond)watervoorraden voor drinkwater, industrie, natuur en landbouw. Tegengaan van waterschaarste door reductie van verdamping, verbetering van de waterkwaliteit en aanvulling van het grondwater door natuurbeheer, hergebruik van gezuiverd afvalwater, klimaatadaptieve drainage/infiltratiesystemen, gestuurde grondwateraanvulling (managed aquifer recharge – MAR), ondergrondse opslag en lokaal duurzaam gebruik van zoet grondwater in verzilte kustgebieden (Freshkeeper, Freshmaker).

Extreme droogte in Zuid-Europese landen.

• Watertemperatuur
  Mogelijke risico’s van de groei van ziekteverwekkende micro-organismen in drinkwater als gevolg van verhoogde temperatuur van water in distributiesystemen.
• Waterleidingnetwerken
  Kennisontwikkeling over mogelijke gevolgen van klimaatverandering voor het functioneren van waterleidingnetten, zoals toename in leidingbreuken en leidingdruk als gevolg van hogere temperaturen.
• Stedelijke omgeving
  Vergroting van de weerbaarheid van steden in zowel verwerking van stortbuien als beperking van hittestress.
• Natuur en landbouw
  Ontwikkelen van ecohydrologische kennis en die vertalen in praktische tools (o.a. simulatiemodellen, systeemanalyse) om effecten van klimaatverandering op natuurwaarden en gewasopbrengsten in de landbouw te voorspellen, om nieuwe hotspots van biodiversiteit te vinden, en ter beoordeling van de effectiviteit van adaptatiemaatregelen.

Video ‘Waterwijzer Landbouw’ 05:13 en video ‘Waterwijzer Natuur’ 05:33. Twee tools voor klimaatbestendige planning van waterbeheer, WaterVision Nature (WWN) en WaterVision Agriculture (WWL), zijn voor iedereen beschikbaar als vrij downloadbare tools. Door verwerking van recent ontwikkelde kennis heeft KWR een belangrijke bijdrage aan dit project van STOWA (Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer) geleverd.

Video – 01:48

Water company joint research: Effects of emissions and climate change on water quality

Gezamenlijk onderzoeksprogramma met de waterleidingbedrijven: effecten van emissies en klimaatverandering op de waterkwaliteit.