AMVD-onderzoek

Sinds 2001 zijn drinkwaterbedrijven verplicht om middels een Analyse Microbiologische Veiligheid Drinkwater (AMVD) aan te tonen dat het drinkwater voldoet aan de wettelijke grenswaarde voor het infectierisico van 1 infectie per 10.000 personen per jaar. De huidige Inspectierichtlijn AMVD wordt momenteel herzien en omgevormd tot de Leidraad AMVD. Dit vindt plaats via de Werkgroep InfectieRisico (WIR). De ervaringen van de drinkwaterbedrijven en van internationaal wetenschappelijk onderzoek op het vlak van quantitative microbial risk assessment (QMRA) worden daarin verwerkt. In dit project wordt bijgedragen aan dit proces en wordt de benodigde kennis voor het uitvoeren van de AMVD ontsloten of ontwikkeld. Door het verkennen, ontwikkelen en toepassen van nieuwe inzichten wordt steeds de meest actuele kennis ingezet voor de borging van microbiologisch veilig drinkwater. Alle stappen in het QMRA- en AMVD-proces worden hieronder beschreven waarbij is aangegeven hoe dit onderzoek daaraan bijdraagt.

Alle kennis over ziekteverwekkers en zuivering bijeen

De AMVD is gericht op ‘index pathogenen’ die zijn geselecteerd op basis van voorkomen in de drinkwaterbronnen, gedrag in de zuivering en effect op de gezondheid. Een database met gegevens over het voorkomen en de dynamiek van pathogenen en indicatororganismen in water en verontreinigingsbronnen zal worden ontwikkeld. Deze kan worden gebruikt om monsterprogramma’s te ontwikkelen voor nieuwe situaties en om monsterprogramma’s te toetsen. De ratio tussen indicatororganismen en pathogenen in verschillende situaties biedt ook een basis voor risicoschatting bij (onverwacht) aantreffen van indicatororganismen in diverse situaties. De database zal via een webtool worden ontsloten.

Van 2014 tot 2016 is in het kader van Praktijkrichtlijnen het raamwerk voor het Referentiedocument AMVD ontwikkeld, met protocollen/tools voor het verzamelen, documenteren, analyseren en presenteren van literatuurgegevens over de effectiviteit van zuivering. In de nieuwe Leidraad AMVD zal worden verwezen naar het referentiedocument AMVD. In het Bedrijfstakonderzoek 2018-2023 wordt dit traject voortgezet om uiteindelijk alle zuiveringsprocessen te omvatten. De databases en de webtools worden per proces ontwikkeld binnen dit Bedrijfstakonderzoekproject en bieden daarmee een ‘kapstok’ voor de literatuurgegevens. De literatuurstudies voor de verschillende processen worden in diverse projecten uitgevoerd, bijvoorbeeld in samenwerking met University of Colorado in Boulder. Vanwege de budgetbeperking echter niet in binnen dit project uitgevoerd, maar vinden ad hoc plaats in andere onderzoeken.

Alternatieve virusindicatoren voor effectiviteit zuivering

In het Verkennend Onderzoek is aangetoond dat door gebruik te maken van de nieuwe mogelijkheden van de moleculaire methoden, natuurlijke virussen kunnen worden gebruikt om de verwijdering van virussen door drinkwaterzuiveringsprocessen in de praktijk te onderzoeken. Op deze wijze is het mogelijk om zonder concentreringsmethoden meer dan 7 log verwijdering aan te tonen, veel hoger dan met de huidige indicatorvirussen kan. De methode zou daarmee ook bruikbaar zijn voor het vaststellen van hoge logverwijderingen door zuiveringstechnologieën en bodempassage (oeverfiltratie, duininfiltratie). De methode zal op meer locaties en uitgebreider worden getest om te bepalen of deze alternatieve virussen in voldoende mate voorkomen. Indien dit het geval is zal de verwijdering van de alternatieve virussen worden vergeleken met die van humane virussen (noro-, adeno-, enterovirus).

Model voor fecale verontreiniging bij duinpassage en kalksteenwinningen

Bodempassage vormt voor veel bedrijven een belangrijke barrière tegen pathogenen. Bij kwetsbare freatische grondwaterwinningen vormt de onverzadigde zone een barrière tegen pathogenen vanaf maaiveld. Een aantal drinkwaterbedrijven maakt gebruik van duinpassage om het drinkwater te zuiveren. Deze infiltrerende systemen zijn zeer effectief voor de verwijdering van fecale pathogenen en in het gewonnen water zijn de indicatorbacteriën E. coli en enterococcen in principe afwezig. Soms worden toch E. coli bacteriën aangetroffen in het onttrokken duininfiltraat of het grondwater. Dit wordt waarschijnlijk veroorzaakt door doorslag van E. coli bacteriën vanaf het maaiveld naar het grondwater. Doorslag vindt in deze situaties met name plaats bij hevige regenval als feces op het maaiveld nabij de winmiddelen aanwezig zijn. In 2012 is voor duinpassage een model opgesteld om de risico’s van doorslag van pathogenen te kunnen berekenen. Sindsdien is op meerdere vlakken onderzoek uitgevoerd en met de resultaten kan het model worden aangevuld en verbeterd  Binnen dit project worden de laatste resultaten uit de internationale literatuur en onderzoek van KWR opgenomen in het model.

Herziening richtsnoer AMVD

De huidige Inspectierichtlijn AMVD wordt herzien tot de Leidraad AMVD, onder begeleiding van de Werkgroep InfectieRisico (WIR). De resultaten van het Bedrijfstakonderzoek worden ingebracht in de WIR en leiden zo tot een AMVD aanpak die past bij de belangen van de drinkwaterbedrijven: betaalbaar veilig drinkwater met beperkte milieubelasting. Naast deelname aan de WIR worden de voorgestelde aanpassingen samen met RIVM uitgewerkt en getoetst aan praktijkgegevens.

De huidige Inspectierichtlijn AMVD wordt herzien tot de Leidraad AMVD, onder begeleiding van de Werkgroep InfectieRisico (WIR).