Droogtemonitoring: jongeren meten mee

Veranderingen in klimaat leiden in Nederland tot een toename in droogte, waardoor de waterbeschikbaarheid voor drinkwater, natuur, landbouw en industrie onder druk komt te staan. Sinds de droge zomers van 2018 en 2019 heeft de watersector ook steeds meer aandacht voor waterbesparing door huishoudens. In het kader van dit vraagstuk is KWR in mei 2021 een project gestart rond droogtemonitoring in de stad Eindhoven. Jongeren gaan in de zomermaanden zelf de droogte in hun eigen tuin meten met een sensor die het vochtgehalte in de bodem vaststelt. Dit citizen science-project is bedoeld om mogelijkheden te ontwikkelen voor waterbesparing met behulp van een sproeiadvies aan de deelnemers. De zelfgemeten data vormen, in combinatie met KNMI-weersvoorspellingen, de basis voor dit advies. De metingen lopen tot oktober van dit jaar.

Doe-het-zelf sensoren

Tijdens een workshop zetten de jongeren van 10-15 jaar zelf de sensor in elkaar, terwijl experts toelichting geven op droogte en de effecten hiervan op de stedelijke omgeving. Vervolgens worden de kastjes in tuinen van deelnemers geplaatst, waarna de meetgegevens periodiek worden doorgestuurd naar de servers van KWR. Daarna geeft KWR via de website sproeiadvies.kwr.nl een sproeiadvies dat via e-mail wordt verstuurd. Afhankelijk van de weers- en bodemvochtontwikkelingen is dit maximaal twee keer per week en minimaal eens in de drie weken. Het ontwikkelen van het meetstation en het verzamelen van de resultaten gebeurt in samenwerking met het platform meetjestad.nl, een initiatief voor burgerwetenschap.

Eigenaarschap doet bewustwording groeien

Achterliggende gedachte van het droogtemonitoringproject is dat door het zelf bouwen van de sensoren en door zelf de waarnemingen te doen, het eigenaarschap van deelnemers toeneemt. Doordat bij citizen science het onderzoek deels uit handen wordt geven, groeit de verbondenheid van wie eraan meedoet.

Sproeiadviezen op maat

Onderdeel van het project is dat de sensordata gebundeld en “vertaald” worden naar concrete handelingsperspectieven. In dit geval sproeiadviezen op maat voor de stad Eindhoven. Deze sproeiadviezen worden gedeeld met de ouders van de deelnemende jongeren én met een bredere groep geïnteresseerde drinkwaterklanten in Eindhoven. Om die laatste groep te bereiken, verstuurt Brabant Water een mailing naar 5.000 a-select gekozen adressen binnen een aantal tuinrijke wijken in de stad, met de vraag of de bewoners interesse hebben om deze sproeiadviezen te ontvangen.

Bewuster omgaan met water

Met dit project wordt niet alleen de bestaande kennisbasis over de waarde van citizen science-onderzoek binnen het drinkwaterdomein verdiept, maar ontstaat ook meer inzicht in de maatschappelijke vraag naar en de impact van sproeiadviezen. Onderzocht wordt of mensen door de sproeiadviezen anders gaan denken over het gebruik van kraanwater en in hoeverre dit effect heeft op hun sproeigedrag. Mogelijk neemt de mate van sproeien af, wat bijdraagt aan waterbesparing. Ook kan het moment van sproeien op deze manier worden beïnvloed, waardoor de piekbelasting afvlakt.