Bioassays voor effectgerichte waterkwaliteitsmetingen

Bioassays maken gebruik van organismen, cellen en bacteriën en zijn een effectief instrument om effecten van stoffen op mens en milieu (ecotoxiciteit) te onderzoeken. Bioassays meten namelijk het gezamenlijke effect van in het mengsel aanwezige stoffen, zonder dat er informatie beschikbaar hoeft te zijn over welke stoffen aanwezig zijn en bij welke concentratie. Bioassays kunnen worden toegepast op onder meer drinkwater, afvalwater, oppervlaktewater en grondwater.

Er zijn bioassays beschikbaar voor verschillende schadelijke effecten, bijvoorbeeld op het erfelijk materiaal (DNA), het zenuwstelsel, de hormoonhuishouding, de stofwisseling en oxidatieve stress (beschadiging van gezonde cellen en weefsels door reactieve stoffen). Omdat er veel verschillende stoffen in water aanwezig kunnen zijn, is het voor waterkwaliteitsmonitoring meestal nodig om meer dan één bioassay uit te voeren. Onze experts kunnen adviseren welke testen het beste passen bij uw onderzoeksvraag.

Ons laboratorium voert voor onderzoek naar effecten op het DNA de Ames fluctuatietest en/of de  umu test uit. In samenwerking met andere partijen kunnen de p53-CALUX en micronucleus test worden uitgevoerd, waardoor we alle mechanismen waarmee stoffen schade aan het DNA veroorzaken kunnen beoordelen.

Bioassays gericht op effecten in de hormoonhuishouding, stofwisseling en oxidatieve stress zijn vaak reportergen-assays die zeer specifiek zijn voor een bepaald proces. Voorbeelden van bioassays voor de genoemde effecten zijn de ER-CALUX, de PAH-CALUX en de Nrf2-CALUX, respectievelijk. Wij kunnen de uitvoering van CALUX bioassays begeleiden en de resultaten interpreteren en duiden.

Wij doen ook onderzoek naar effecten op orgaansystemen, zoals het zenuwstelsel en het afweersysteem, waarin we verkennen welke bioassays beschikbaar en geschikt zijn voor waterkwaliteitsmetingen. We volgen de ontwikkelingen om de watersector van de huidige kennis te voorzien voor de beoordeling van effecten van specifieke stofgroepen, waaronder chemische bestrijdingsmiddelen.

Wij kunnen adviseren welke bioassays het beste passen bij uw onderzoeksvraag. Wij hebben op nationaal en internationaal niveau meegewerkt aan de ontwikkeling van keuzehulpen voor bioassays, van bron tot kraan, en in de gehele watersector, waaronder ook waterhergebruik. Een getrapte strategie kan worden toegepast om zowel de waterkwaliteit van een drinkwaterbron als de effectiviteit van een waterbehandelingsproces te bepalen. Met bioassays gericht op screening kunnen watermonsters worden geprioriteerd voor vervolgonderzoek met meer geavanceerde bioassays, al dan niet in combinatie met chemische metingen  en computermodellen voor de voorspelling van toxiciteit. Wij doen onderzoek naar betere duiding van bioassay meetgegevens met behulp van effectsignaalwaarden (‘trigger values’) en passen deze toe in de praktijk.