HPLC-UV screeningsproject

HPLC-UV (high performance liquid chromatography met ultraviolet detectie) wordt al ruim 15 jaar toegepast door Rijkswaterstaat en Aqualab Zuid voor de bewaking van oppervlaktewaterkwaliteit en is een robuuste, relatief eenvoudige techniek om vroegtijdig verontreinigingen te signaleren. In het HPLC-UV screeningsproject werken KWR, Evides, WML, Rijkswaterstaat en Aqualab Zuid samen om de kennis en techniek van HPLC-UV op peil te houden en vroegtijdig inzicht te krijgen in nieuwe, opkomende stoffen en om bekende stoffen te monitoren. Door deze kennis onderling uit te wisselen, is de watersector in staat om adequaat te reageren op trends en mogelijke bedreigingen. Door de geharmoniseerde aanpak is onderlinge data-uitwisseling mogelijk.

Bewaking van de kwaliteit van oppervlaktewater

Ongeveer 40% van het drinkwater in Nederland wordt gewonnen uit oppervlaktewater. De zuiveringsinspanning om oppervlaktewater geschikt te maken als drinkwater is hoger dan bij grondwater door de aanwezigheid van meer en hogere concentraties van verontreinigende stoffen in oppervlaktewater. Soms zijn concentraties van verontreinigende stoffen dusdanig hoog dat er gezondheidsrisico’s kunnen ontstaan en de betreffende drinkwaterbron tijdelijk niet gebruikt kan worden voor de productie van drinkwater. Rijkswaterstaat bewaakt 24/7 in heel Nederland de waterkwaliteit van de Rijn en de Maas. In Lobith en Eijsden (aan de landsgrenzen) gebeurt dit o.a. met behulp van HPLC-UV (high performance liquid chromatography met ultraviolet detectie). De drinkwaterbedrijven en hun laboratoria monitoren daarnaast het IJsselmeer en de rivieren op verschillende locaties met de zelfde techniek. De rol van HPLC-UV in actieve online-waterkwaliteitsbewaking is een vorm van non-target screening (niet-doelstofgerichte analyse) en is door de robuuste en relatief eenvoudige opzet complementair aan andere meer geavanceerde analysetechnieken zoals HRMS (hoge resolutie massaspectrometrie).

Verschillende sporen komen samen in één project

In het HPLC-UV screeningsproject werken KWR, Evides, WML, Rijkswaterstaat en Aqualab Zuid al ruim 15 jaar samen om de kennis en techniek van HPLC-UV op peil te houden en vroegtijdig inzicht te krijgen in nieuwe, opkomende stoffen in het oppervlaktewater. De kern van het project is dat door gezamenlijke inspanning de gebruikte analysemethode en verwerking van de meetgegevens (UV-spectra) vergaand geharmoniseerd kon worden. De geharmoniseerde aanpak en de door KWR ontwikkelde spectradatabase HPLC-UV2R worden door Rijkswaterstaat en Aqualab Zuid toegepast voor de detectie en data-uitwisseling van bekende en nog niet geïdentificeerde onbekende verbindingen, waardoor de meetgegevens met (zeer) goede betrouwbaarheid gekoppeld en vergeleken worden. De gezamenlijke UV-spectra bibliotheek omvat momenteel spectra van meer dan 170 bekende stoffen en wordt jaarlijks aangevuld. De vergelijkbaarheid, uitwisselbaarheid en toepasbaarheid van de HPLC-UV methode wordt periodiek getoetst middels een ringonderzoek. Tot 2022 vond het ringonderzoek jaarlijks plaats, momenteel gebeurt dit tweejaarlijks omdat de resultaten lieten zien dat de meetmethode bij alle deelnemende laboratoria robuust en goed geharmoniseerd is. Daarnaast worden de stoffen die door Rijkswaterstaat en Aqualab Zuid zijn aangetroffen in het oppervlaktewater jaarlijks door KWR beoordeeld op hoe vaak ze zijn aangetroffen, in welke concentraties en op welke locaties, en – wanneer bekend – het zuiveringsrendement bij drinkwaterzuiveringen. Op basis hiervan worden bekende en onbekende verbindingen geprioriteerd en worden belangrijke trends van nieuwe, opkomende stoffen gesignaleerd.

Gezamenlijke inspanningen versterken de kennis

De gezamenlijke inspanningen in het HPLC-screeningsproject geven inzicht in het voorkomen van stoffen en maken het mogelijk nieuwe, opkomende stoffen vroegtijdig te signaleren. We kunnen steeds meer stoffen identificeren nadat ze zijn gemeten met de bewezen robuust en geharmoniseerde HPLC-UV methode. We houden de doorlopende ontwikkelingen binnen de wetenschap rondom data bij door onze oplossingen voor data-interpretatie en -weergave blijvend te optimaliseren. Door deze kennis onderling uit te wisselen, is de watersector in staat om adequaat te reageren op trends en mogelijke bedreigingen, en wordt de kennis en techniek om dit inzicht te geven op peil gehouden.