Implicaties van antibioticaresistentie voor drinkwaterproductie

Meer kennis nodig

AMR (antimicrobiële resistentie) – bestaande uit AB (antibiotica en omzettingsproducten), ARB (antibiotica resistente bacteriën) en ARG (antibiotica resistentie genen) – vormt de komende tijd één van de grootste bedreigingen voor de volksgezondheid. Dat steeds meer micro-organismen resistent worden tegen een scala aan antibiotica, heeft als consequentie dat bacteriële infecties die vroeger eenvoudig te behandelen waren nu zelfs dodelijk zijn. Antibioticumresistentie is geen probleem van de toekomst, maar het is nu een actueel en groeiend probleem. Verwacht wordt dat antibiotica resistente bacteriën in 2050 doodsoorzaak nummer één zijn.

Aangezien de economische impact van antibioticaresistentie ook enorm is, staat dit onderwerp niet alleen bij eindgebruikers steeds hoger op de agenda, maar ook in de politiek. Ook de waterketen speelt een rol. Hierin gaat het over lozing van antibioticaresistentie in het watermilieu, overdracht van resistentiegenen in het water en bodem, en blootstelling aan resistentiegenen via water (drinken, zwemmen, irrigatie van voedingsgewassen, aquacultuur). Resistentiegenen, ook tegen de nieuwste generatie antibiotica, en Bijzonder Resistente Micro-Organismen (BRMO) worden, zoals recent door RIVM/STOWA is gepresenteerd, in Nederlands rioolwater, oppervlaktewater en de bodem aangetroffen. Het watermilieu wordt daarmee zowel reservoir als smeltkroes voor antibiotica-resistentie.

In Nederland hebben we in de drinkwatervoorziening een behoorlijk aantal barrières tegen BRMO en ARG en is humane blootstelling via drinkwater waarschijnlijk gering vergeleken met andere routes zoals voedsel. Maar het gezond houden van het watersysteem in ons land, dat dichtbevolkt is met mensen en landbouwhuisdieren, is een grote uitdaging. Daarom is meer kennis nodig over verontreinigingsbronnen, verspreidingsroutes, voorkomen en gedrag en vooral de verwijdering van ARG door zuiveringsprocessen in de waterketen, want hier liggen mogelijke beheersmaatregelen.

Dit project onderzoekt in welke mate antibioticaresistentie voorkomt in het systeem van drinkwatervoorziening, van bron tot tap, en hoe zuiveringsprocessen dit beïnvloeden. De mate van blootstelling via drinkwater wordt vervolgens vergeleken met andere routes.

Inventarisatie antibioticaresistentie en effecten zuiveringsprocessen

Een inventarisatie vindt plaats van klinisch relevante ARG en BRMO die aanwezig zijn in (1) ruw water, (2) na zuiveringsprocessen, (3) in het distributienet en (4) in drinkwater. Op basis van deze informatie wordt bepaald wat de eventuele implicaties zijn voor de drinkwaterproductie.

Voorts wordt onderzocht hoe en in welke mate BRMO en ARG door zuiveringsprocessen uit het drinkwater worden verwijderd. Ook wordt gekeken of ARG bij bepaalde zuiveringsprocessen juist toenemen.

Drinkwater versus andere blootstellingsroutes

Als resultaat van dit project kan de juiste balans worden opgemaakt van een eventueel risico dat Nederlandse burgers via het drinkwater aan klinisch relevante ARG worden blootgesteld, in vergelijking met andere routes zoals voedsel. Dit maakt het mogelijk om drinkwater met het oog op de risico’s hiervoor in de juiste context te plaatsen.

Invloeden en transmissieroutes van humaan en veterinair antibioticagebruik op de watercyclus.