Nutriënten: welke landbouwmaatregelen snijden hout?

Dit project is een onderdeel van de Kennisimpuls Waterkwaliteit. De bijdrage vanuit de landbouw aan de nutriëntenbelasting van onze wateren is groot. In dit project onderzoeken we de effecten van maatregelen die boeren kunnen nemen. Maar ook hoe we de resultaten van monitoring en systeemkennis in kunnen zetten voor meer waterbewustzijn onder, en handelingsperspectieven voor agrariërs. En voor handhaving.

Wat is het probleem?

In het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW) werken agrariërs en waterbeheerders samen om via een duurzame landbouwpraktijk de waterkwaliteit te verbeteren en de biodiversiteit te stimuleren. Een mooi streven. Op dit ogenblik weten we niet goed waar en wanneer in een stroomgebied de meeste nutriëntenverliezen optreden. De landelijke en regionale waterkwaliteitsmeetnetten zijn daar te grofmazig voor. Dat maakt het lastig om samen met boeren goed onderbouwde DAW-maatregelen te nemen. Ook ontbreekt kennis over effecten van maatregelen onder lokale omstandigheden (afhankelijk van gewas, bodem, bouwplan en waterhuishouding).

De huidige kennis over te nemen maatregelen is gebaseerd op expert judgement of modelanalyses en slechts in enkele gevallen op veldonderzoek. Het rapport ‘Succes- en faalfactoren Agrarisch Waterbeheer’ van Breman et al (2016) geeft aan dat het ontbreken van kennis over de effectiviteit van maatregelen een faalfactor is voor het DAW.

Wat gaan we doen?

In dit project willen we meer duidelijkheid scheppen over de effectiviteit van lokale maatregelen (waar, wanneer, hoe) om de waterkwaliteit in een stroomgebied te verbeteren. Er zijn hiervoor kennis en instrumenten nodig om knelpunten en oplossingen met betrekking tot de kwaliteit van grond- en oppervlaktewater in beeld te brengen. De methodes voor bijvoorbeeld watersysteem- en bronnenanalyses moeten breed gedragen zijn om discussies over methodische verschillen te minimaliseren. Belangrijke kennisvragen hoe monitoren en modelleren in combinatie met nieuwe sensor- en data-analysetechnieken samen een beter beeld van water- en stofstromen kunnen opleveren . Maar ook hoe de (versnipperde) gegevensbronnen en modelinstrumenten beter ontsloten en met elkaar verbonden kunnen worden.

Wat levert het op?

Verdieping van systeemkennis op (deel)stroomgebiedsniveau op basis van nieuwe meettechnieken, modellen en kennis over routes en bronnen en het maken van een handreiking voor maatregel-gerichte monitoring.
Inzicht in de samenhang tussen bedrijfsvoering en waterkwaliteit op basis van integratie van gegevens op perceels- en bedrijfsniveau. De verkregen kennis is erop gericht dat agrariers hun bedrijfsvoering zo emissie-arm mogelijk kunnen maken, rekening houdend met verschillen in grondsoort, gewas en lokale waterhuishouding.
Onderbouwing en kennissynthese van effecten van veelbelovende maatregelen voor verschillende combinaties van bodem, gewas, en hydrologische situaties en verbetering van methoden om bronnen te onderscheiden ten behoeve van het vaststellen van doelbereik en beleidsopgaven.