Power-to-X Provincie Utrecht

De Power-to-X aanpak is een gebiedsgerichte uitwerking van een integrale energiesysteembenadering, met als basisgedachte ‘lokale opwekking, benutting en opslag’. De Power-to-X aanpak kan een oplossing bieden voor de knelpunten van de energietransitie. Het verbindt sectoren door te werken met verschillende energiedragers.

Onderdelen van de integrale Power-to-X aanpak zijn onder andere opwekking van duurzame elektriciteit, lokaal (regen)watergebruik, omzetting van (overschotten) van elektriciteit naar waterstof of warmte, benutting van restwarmte van de electrolyzer, ondergrondse warmteopslag, en distributie van warmte via een warmtenet. Zo kan bijvoorbeeld waterstof als brandstof voor de logistiek worden geproduceerd met groene stroom, en kunnen elektrische auto’s als batterij worden gebruikt voor overschotten aan zonnestroom, om deze terug te leveren als de vraag groot is. De Power-to-X aanpak sluit daarmee aan bij de recente ontwikkelingen rond Energiehubs. Energiehubs zijn locaties waar verschillende partijen samenwerken om de opwekking, opslag en gebruik van elektriciteit met elkaar te verrekenen en op elkaar af te stemmen door middel van slimme aansturing.

Selectie en uitwerking voor drie bedrijventerreinen

In opdracht van de Provincie Utrecht heeft KWR het Power-to-X concept verkend op drie bedrijventerreinen: Lage Weide in Utrecht, De Isselt in Amersfoort en Ambacht/Nijverkamp in Veenendaal. Eerst werd een longlist van potentiële bedrijventerreinen samengesteld. Daarna werd de potentie van Power-to-X per terrein beoordeeld via een quick-scan, waarbij gekeken werd naar lokale opwekking van hernieuwbare energie, kansen voor energie integratie, en betrokkenheid van lokale partijen. Voor elk terrein werd een workshop georganiseerd met lokale belanghebbenden om de benodigde informatie te verzamelen.

Voor elk bedrijventerrein zijn drie energievarianten doorgerekend:

• Klassieke fossiele variant: Gebruik van fossiele brandstoffen zonder duurzame opwekking.
• Elektrificatie variant: Grootschalige elektrificatie van bedrijfsprocessen en logistiek, met eigen opwekking door zon en wind.
• Power-to-X variant: Integratie van slimme oplossingen voor energieopwekking en -opslag, onderlinge uitwisseling van energie en diversificatie van energiedragers.

De uitwerking van de casussen leidt tot nieuwe inzichten in het efficiënt en effectief inrichten van het lokale energiesysteem, waarbij verschillende sectoren en energievragen zo veel mogelijk aan elkaar kunnen worden gekoppeld. Tevens dienen de bedrijventerreinen als uithangbord om ook partijen op andere locaties te inspireren over de mogelijkheden van het Power-to-X concept. Zo kunnen ook zij stappen zetten in de richting van een schoon, betaalbaar, betrouwbaar en toekomstbestendig energiesysteem.

 

Resultaten en inzichten

Uit de verkenning is onder andere gebleken dat de stap van de klassieke situatie naar een geëlektrificeerde energievoorziening vraagt om een 6 tot 8 keer zo grote aansluiting op het elektriciteitsnet. Daarentegen betekent de toepassing van de Power-to-X variant een 3 tot 5 keer zo grote aansluiting op het elektriciteitsnet ten opzichte van de klassieke variant. Kortom: de Power-to-X aanpak levert flinke winst op in termen van de benodigde omvang van de aansluiting op het elektriciteitsnet. Dit is van groot belang in het licht van de Nederlandse netcongestieproblematiek.

Bovendien laat de verkenning zien dat de hogere voorinvesteringen bij een Power-to-X aanpak binnen een paar jaar terugverdiend kunnen worden en de kosten van energie op langere termijn lager zijn, in vergelijking met een volledig geëlektrificeerde energievoorziening.

Toepassing en vervolg

KWR presenteert samen met de provincie Utrecht de resultaten tijdens workshops en kennissessies in de periode na afloop van het project. Bovendien werken KWR en de provincie samen met het Nationale Programma Regionale Energiestrategie (NP-RES) om een inzichtelijke infographic over de resultaten van deze studie te ontwerpen. De provincie Utrecht overlegt met alle drie de betrokken gemeenten over een vervolgaanpak. Daarnaast wordt de mogelijkheid van het realiseren van een energiehub voor Nijverkamp in Veenendaal en Lage Weide in Utrecht al concreet onderzocht. Tot nu toe lag de focus daarbij voornamelijk op elektriciteit.