Risico’s van industriële emissies naar de lucht voor drinkwaterproductie

Zorgen om belasting door persistente stoffen

Industriële activiteiten, verkeer en landbouw dragen bij aan diverse verontreinigingen via de lucht. Deze emissies kunnen direct, via beluchtingsfilters, of indirect, na atmosferische depositie, een bedreiging vormen voor de drinkwaterkwaliteit. De kwetsbaarheid van de drinkwatervoorziening werd in 2011 bevestigd toen als gevolg van de brand bij ChemiePack de luchtfilters van de drinkwaterzuivering vol roet kwamen te zitten. Actuele bedreiging is de emissie van PFAS uit industriële activiteiten, waardoor onder andere bodems op grote schaal zijn verontreinigd. Drinkwaterbedrijven maken zich zorgen of hun winstrategie wel bestand is tegen de belasting van het milieu met dergelijke persistente stoffen.

Kennislacune oplossen

Tot op heden zijn de risico’s van atmosferische emissies voor de grond- en oppervlaktewaterkwaliteit en drinkwaterproductie nog niet systematisch in beeld gebracht. Deze risico’s worden niet geïnventariseerd in de gebiedsdossiers, ze zijn geen onderdeel van het grondwaterbeschermingsbeleid en ze zijn, in ieder geval bij Brabant Water, niet in beeld bij het omgevingsmanagement. Drinkwaterbedrijven en provincies monitoren al decennia lang de waterkwaliteit van bron tot tap en werken thans aan de inrichting van een early warning-meetnet in grondwaterbeschermingsgebieden van kwetsbare grondwateronttrekkingen. Deze meetinspanningen zijn echter niet of nauwelijks gerelateerd aan de mogelijke effecten van atmosferische depositie op de grondwaterkwaliteit. Hierdoor is het onbekend of de analysepakketten volstaan om de risico’s hiervan te kunnen monitoren. Daarnaast is onbekend in hoeverre de aangetroffen verontreinigingen voortkomen uit atmosferische depositie. Om deze kennislacune te kunnen oplossen, richt dit project zich op de risico’s van atmosferische emissies uit industrieën voor de drinkwatervoorziening.

Analyse landelijke databases, inzoomen op cases

De risico’s van atmosferische emissies voor de drinkwatervoorziening worden door middel van een bron-pad-effect-analyse kwalitatief beschreven. Hierbij wordt onderscheid gemaakt in verschillende typen emissies (de bronnen), bijvoorbeeld calamiteiten versus reguliere activiteiten, en diffuse, lijn- of puntverontreiniging. Daarnaast wordt onderzocht in welke wijze emissies kunnen doorwerken op de drinkwatervoorziening (effect), namelijk (1) via atmosferische depositie, en (2) via beluchting van ruwwater.

De emissieregistratie resulteert in een inzicht van de jaarlijkse totale atmosferische emissies van alle stoffen en stofgroepen die relevant zijn voor milieubeleid. Voor een selectie hiervan wordt de relevantie voor de drinkwatervoorziening beoordeeld. We beperken ons hierbij tot stoffen en stofgroepen die volgens de emissieregistratie in grote hoeveelheden of op grote schaal worden uitgestoten.

Vervolgens worden voor een aantal nog nader te bepalen casussen uitgewerkt wat de relatie is tussen emissies en grondwaterkwaliteit en wat de relevantie hiervan is voor de drinkwaterproductie.

Inzicht in scope van het probleem

De beoogde opbrengsten van het project zijn:

• Conceptuele uitwerking van de mogelijke emissieroutes van atmosferische emissies naar drinkwater;
• Overzicht van industriële emissies naar de atmosfeer en vertaling hiervan naar de potentiële relevantie voor de drinkwatervoorziening;
• Beschrijving van drie casussen voor een verdere onderbouwing van de wijze waarop industriële emissies kunnen doorwerken op de kwaliteit van grond-, oppervlakte-, of drinkwater;
• Adviezen voor handelingsopties voor risicobeheersing.