Waterarmoede

Waterarmoede in Nederland

Nederland is bij uitstek een welvarend en waterrijk land, met een vanzelfsprekende beschikbaarheid van een goede kwaliteit kraanwater tegen relatief zeer lage kosten. Toch is het niet ondenkbaar dat ook hier burgers te maken kunnen hebben met waterarmoede. Anders dan wanneer het gaat om energiearmoede – een begrip dat in binnen- en buitenland al goed op de kaart staat – bestaat voor waterarmoede in Nederland nog geen eenduidige definitie. In de regel wordt hiermee een situatie aangeduid waarin iemand geen toegang heeft tot voldoende water of tot een waterkwaliteit die voldoet aan zijn of haar basisbehoeften, zoals voeding en hygiëne van het lichaam en de woning. Waterarmoede gaat niet alleen om het risico afgesloten te worden van drinkwater, maar ook om situaties waarin men zo zuinig met kraanwater moet omspringen dat niet meer in de meest elementaire behoeften kan worden voorzien.

Vijf perspectieven

Dit onderzoek betreft een kraamkamerproject binnen het bedrijfstakonderzoek, met als doel de waterarmoedeproblematiek in Nederland vanuit verschillende perspectieven te verkennen en te onderzoeken. Dit gebeurt vanuit de volgende vijf perspectieven.

Contextperspectief: nadere verkenning van het begrip waterarmoede, wat de belangrijkste oorzaken van waterarmoede in Nederland zijn, en hoe waterarmoede zich verhoudt tot reguliere- en in het bijzonder energiearmoede. Tot slot hoort bij dit contextperspectief ook een verkenning naar waterarmoede in andere Europese landen.

Dataperspectief: inventarisatie van de hoeveelheid en typen klanten die te maken hebben met waterarmoede. Hierbij gaat het onder meer over het in kaart brengen van hoeveel klanten hun factuur niet kunnen betalen en bij hoeveel klanten het water wordt afgesloten.

Klantperspectief: verkenning van wat het voor klanten zelf betekent om in een situatie te verkeren van waterarmoede. Hierbij gaat het niet alleen om mensen die hun factuur niet meer kunnen betalen of zelfs van watertoevoer worden afgesloten, maar ook om klanten die zich aanpassen zodat de rekening betaalbaar blijft. Dit omvat bijvoorbeeld gedrag om het waterverbruik te verminderen, zoals minder (lang) douchen, water opvangen en hergebruiken of het verlagen van de doorspoelfrequentie van het toilet.

Sectorperspectief: inventarisatie van de wijze waarop verschillende drinkwaterbedrijven beleidsmatig met waterarmoede omgaan, wat de juridische kaders zijn, en wat zij doen om het afsluiten van water als gevolg van financiële problemen van hun klanten te voorkomen. Doel is hierbij ook te kijken naar het perspectief van de professionals die contact hebben met de betrokken klanten.

Toekomstperspectief: verkenning van toekomstige ontwikkelingen op het gebied van waterarmoede, inclusief een expliciete inventarisatie hoe waterarmoede zich verhoudt tot toekomstige (beleids-)ontwikkelingen rondom waterbesparing (gedragsverandering, technische aanpassingen in huis, aanpassing tarieven).

Zicht op waterarmoede

Met een beter begrip van waterarmoede en wat dit voor klanten en drinkwaterbedrijven betekent, kan effectief worden ingespeeld op toekomstige ontwikkelingen op dit gebied. Daarnaast kan op basis van de uitkomsten van deze verkenning bepaald worden of, en welke type, vervolgonderzoek mogelijk en aangewezen is.