Waterbespaar challenge

Het ontwikkelen en beproeven van de pilot past binnen een bredere onderzoekslijn, waarin de vraag centraal staat wat de (on)mogelijkheden zijn van het beïnvloeden van het gedrag van klanten.

Waterbesparing stimuleren bij particuliere klanten

Steeds meer houdt de drinkwatersector zich bezig met het bewust en duurzaam omgaan met drinkwater. Klanten die bijvoorbeeld bij aanhoudende droogte hun huishoudelijk watergebruik aanpassen, werken actief mee aan het beperken van schade aan natuur en milieu.  Ook dragen ze hiermee bij aan het verminderen van eventuele problemen in het leidingnet die zich bij piekvragen kunnen voordoen. Belangrijke vraag voor de sector blijft echter: hoe kunnen we het gedrag van klanten effectief beïnvloeden?

In 2019 is binnen het project ‘Gedragswetenschappen en data’ een eerste verkenning uitgevoerd om antwoord op deze vraag te geven. Geleerde lessen uit 52 (buitenlandse) studies naar de effectiviteit van verschillende technieken om het gedrag van huishoudelijke klanten in waterbesparing te beïnvloeden, zijn samengebracht en gepubliceerd in een peer-reviewed paper in het Journal of Environmental Management.

De volgende stap is om resultaten van deze literatuurstudie te vertalen naar de Nederlandse situatie, rekening houdend met onze eigen context en met verschillende klantperspectieven. De Waterbespaar challenge in dit project is daarop een antwoord, naast het BTO-Klant project ‘Gedragsbeïnvloeding in de praktijk’ dat in 2020 van start ging. Toegespitst op drinkwaterbesparing, brengen beide projecten kansen en effectieve ontwerpprincipes voor gedragsbeïnvloeding in beeld, gebaseerd op systematisch inzicht en empirische kennis.

Gedragsbeïnvloeding middels competitie

Tot nu toe proberen drinkwaterbedrijven vooral aan de hand van bewustzijnscampagnes het gedrag van particuliere klanten te beïnvloeden. Hierin geven zij informatie over het belang van waterbesparing en reiken zij vaak concrete tips aan, zoals korter douchen en het gebruik van een bespaarknop op het toilet. Andere beïnvloedingstactieken zoals framing of nudging zijn nog niet of in mindere mate gebruikt en beproefd.

Ook met de opzet van een Waterbespaar challenge wordt een nieuwe richting ingeslagen. Gedurende een bepaalde periode worden klanten uitgedaagd zo min mogelijk kraanwater te gebruiken, wat ze via een online platform aan anderen zichtbaar kunnen maken. De mogelijkheid bestaat om zichzelf uit te dagen, maar ook andere mensen, zoals vrienden, buren en klasgenoten.

Via het online platform kunnen deelnemers daarnaast hun ervaringen delen, inspiratie bij elkaar opdoen en elkaar wederzijds motiveren om actief aan de slag te blijven met drinkwaterbesparing. Doel van dit praktijkgerichte onderzoek is om door middel van een pilot de challenge te ontwikkelen en uit te testen, zodat de effectiviteit ervan op een afgebakende schaal kan worden onderzocht. Naderhand kunnen drinkwaterbedrijven de challenge in stadswijken en/of dorpen uitrollen om hun klanten deze waterbesparende tool aan te bieden.

Concrete resulaten

Behalve dat met de Waterbespaar challenge kennis wordt opgedaan met betrekking tot drinkwaterbesparing, geldt dit – meer in het algemeen – ook voor kennis over de (on)mogelijkheden van het beïnvloeden van het gedrag van klanten.

• Het project levert de volgende concrete resultaten op:Inzicht in de kansen, ontwerpprincipes en effectiviteit van challenges op het gebied van drinkwaterbesparing;
• Implementatie van een eigentijdse “Waterbespaar challenge”;
• Empirische kennis over de ervaring van deelnemers met de challenge en hoe deze invloed heeft op hun bewustwording (bv. welke besparingstips bieden de meeste handelingsperspectieven en waarom);
• Synthese van resultaten in presentatie en vakbladpublicatie.