Zoet in zout: Nootdorp

Twee jaar lang intensieve monitoring, twee jaar lang zoetwater beschikbaar

Door de natte zomer van 2012 had de orchideeënkweker tot begin september slechts zo’n 2.700 m3 van de 13.700 m3 opgeslagen zoetwater onttrokken. Om het systeem verder te testen is in september/oktober extra zoetwater onttrokken en gebruikt om via extra leidingwerk het (lege) bassin van een naastgelegen bedrijf te vullen. Ook dit bedrijf zag daarmee zijn watertekort verdwijnen. Uiteindelijk is tot 10 oktober 5.500 m3 zoetwater onttrokken, zonder dat dit te zout werd voor gebruik. Hierna waren alle bassins vol en is de terugwinning gestopt. In het eerste jaar is zodoende 40% van het geïnjecteerde water teruggewonnen. In het tweede jaar viel de meeste neerslag in het najaar, maar was het vervolg behoorlijk droog. In die periode bleef echter ruim voldoende zoetwater beschikbaar vanuit de ondergrond en is 6.046 m3 onttrokken. Pas in september 2013 volgde weer regen van betekenis.

Verpomping tijdens de veldproef Nootdorp

Geavanceerd puttensysteem blijkt zeer waardevol

Het behaalde rendement is enkele malen hoger dan bij conventionele ondergrondse waterberging, waarbij gebruik wordt gemaakt van 1 lang filter. In Nootdorp werden 4 korte, boven elkaar gelegen filters ingezet voor het injecteren (onderin) en onttrekken (bovenin) van zoetwater in de brakke ondergrond. Het opdrijven van het (lichte) zoetwater tot aan de ondiepe winfilters is hierdoor zo lang mogelijk uitgesteld. Modelmatig was deze ‘winst’ al voorspeld, maar in de praktijk was dit tot op heden niet aangetoond. Eventuele ‘valkuilen’ zijn aantoonbaar te voorkomen, zoals kortsluitstroming van brakwater via het boorgat door middel van grondige afdichting met kleistoppen.

Video – 00:46

Modelresulaten eerste seizoen Nootdorp zoetinzout

In de animatie ziet u de modelresulaten van het eerste seizoen in Nootdorp.
U ziet een dwarsdoorsnede van het pakket met daarin brak grondwater (oranje). Vanuit de 4 putfilters (linkerzijde) wordt zoetwater (lichtblauw) geinjecteerd wanneer de putfilters donkerblauw kleuren, en onttrokken als de putfilters rood kleuren. Duidelijk is dat het brakke grondwater het zoete water omhoog drukt, maar dat er toch nog een aanzienlijk deel terug te winnen valt.

Komend jaar hoger rendement

Omdat een groot deel van het geïnjecteerde water (deels gemengd met brakwater) is achtergebleven in het pakket zijn de condities voor zoetwateropslag voor het komende seizoen weer iets beter, waardoor het rendement verder zal toenemen. Deze toename heeft echter een grens: doordat de onderste helft van het watervoerende pakket aan het eind van het seizoen weer volledig verzilt zal hier ieder jaar weer een deel van het water verloren gaan door menging. Voor het systeem in Nootdorp is dit ongeveer 40% van het geïnjecteerde water. Het langjarige rendement komt daarom uit op zo’n 60%.

Ontwikkeling van het rendement van de ondergrondse waterberging in Nootdorp op basis van twee praktijkjaren en modelberekeningen. Jaarlijks kan zo’n 60% worden herwonnen. De tuinder heeft zo’n 40% nodig.

Toekomstig onderzoek

Ondertussen worden de waterkwaliteitsveranderingen die zijn waargenomen, onder andere via kolomproeven verder bekeken en geïnterpreteerd. Dit is van belang omdat sommige stoffen ‘nalevering’ kennen vanuit de bodem tijdens injectie, maar ook in de ondergrond achter kunnen blijven tijdens terugwinning. Het gaat hierbij om natrium (schadelijk voor planten bij verhoogde concentraties) en ijzer en mangaan (slaan bovengronds neer na contact met zuurstof en kunnen zo voor verstopping van leidingen zorgen). Door het systeem slimmer te laten injecteren en winnen is dit echter onder controle te brengen. Daarnaast wordt beoogd om via grotere en geavanceerde systemen ook in nog zoutere gebieden zoetwater vast te houden en terug te winnen (zie ASR Westland en Freshmaker).