Waterwijs: collectief onderzoeksprogramma van de drinkwatersector

Impact door kennis van drinkwater

Droogte, te snelle waterafvoer, vervuiling, verzilting, een groeiende wereldbevolking, een economie die om steeds meer water vraagt zijn enkele voorbeelden die aantonen hoe het watersysteem steeds meer onder druk komt te staan. De maatschappelijke uitdagingen zijn groot en vaak complex. De opgave van de drinkwatersector is om te komen tot een duurzaam drinkwatersysteem, als onderdeel van het totale watersysteem. Dit vraagt om diepgaande kennis en een nauwe samenwerking tussen wetenschap en praktijk om tot effectieve oplossingen te komen. Het collectieve onderzoek in Waterwijs is daarom van groot belang voor de drinkwatersector. Het is een breed onderzoeksprogramma dat zich richt op:  

• Voorbereiden op de toekomst met toekomstverkenningen in het Verkennend Onderzoek

• Verbreden en verdiepen van kennis, kennis opslaan en delen 

• Verbinding leggen tussen de wetenschap en de praktijk van de (drink)watersector 

• Ondersteunen van beleid en besluitvorming 

• Versterken van samenwerking, en verbinden met andere kennisnetwerken 

De opbrengsten van Waterwijs hebben op termijn ook maatschappelijke impact.

Co-makership: samen komen we verder

Waterwijs verwoordt het gegeven dat we medeverantwoordelijk zijn voor de wereld om ons heen.  Waterwijs staat voor impact door kennis van drinkwater. In de periode 2024-2029 blijft het onderzoeksprogramma gericht op het delen van kennis voor een snelle implementatie binnen de praktijk van de drinkwaterbedrijven. Daarnaast willen we met onze kennis bijdragen aan een hoogwaardig functionerende drinkwatersector, die impact heeft op maatschappelijke vraagstukken, zoals omgaan met klimaatverandering en waterbeschikbaarheid. De uitdagingen waar we voor staan zijn  zo complex, dat een geïntegreerde en gezamenlijke aanpak nodig is. De manier om dat te doen is via co–makership.

Meer weten over Waterwijs?

Speciaal voor medewerkers van drinkwaterbedrijven is er de online omgeving Waterwijs-Net. Op Waterwijs-Net vind je alles over het onderzoeksprogramma: het laatste nieuws, informatie over alle lopende onderzoeken, een kalender met alle overleggen en events, vergaderstukken, recent verschenen trendalerts en rapporten, en meer. Alles staat overzichtelijk op één plek. 

Om aan te melden voor Waterwijs-Net kun je een mail sturen naar . Je krijgt dan binnen een dag bericht dat je toegang hebt en kunt vanaf dat moment met Microsoft Authenticator op Waterwijs-Net. Je kunt je via dit mailadres ook inschrijven voor de Waterwijs-nieuwsbrief die vijf keer per jaar verschijnt.

Voor meer informatie, neem contact op met programmamanagers (030-6069733) en (030-6069704) 

De grote opgaven voor schoon,veilig en duurzaam drinkwater

Waterkwaliteit onder druk

In Nederland voldoet het drinkwater nog steeds aan de gestelde wettelijke normen, maar het wordt steeds moeilijker om dit hoge niveau te behouden. De kwaliteit van drinkwaterbronnen verslechtert namelijk door verontreinigingen, afkomstig uit onder andere landbouw, industrie en huishoudens. Volgens de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) moet de ecologische kwaliteit van oppervlakte- en grondwater verbeteren, zodat er met een relatief eenvoudige zuivering drinkwater van gemaakt kan worden. Maar omdat de ecologische kwaliteit nog (lang) niet voldoet aan de eisen uit de KRW, moeten de drinkwaterbedrijven juist werken aan uitbreiding van de drinkwaterzuivering om ook in de toekomst aan de eisen voor drinkwater te kunnen blijven voldoen.

Watervraag en-beschikbaarheid uit balans

Nederland kampt steeds vaker met droogte, wat effect heeft op de waterbeschikbaarheid. Vraag en aanbod van water raken uit balans en dat kan ook invloed hebben op de beschikbaarheid van drinkwater. Daarnaast kan drinkwaterwinning negatieve effecten hebben voor de natuur, bijvoorbeeld door verdroging. Om deze uitdagingen aan te pakken, zijn maatregelen en instrumenten nodig die ervoor zorgen dat water langer wordt vastgehouden in het watersysteem, het (drink)watergebruik daalt en alternatieve waterbronnen beschikbaar komen voor de drinkwaterproductie en andere functies. Dit stelt ook hoge eisen aan de capaciteit en leveringszekerheid van de drinkwaterinfrastructuur. 

De snelheid van digitale transformatie

De wereld digitaliseert in een hoog tempo, en dat biedt veel kansen voor de watersector. Technologieën zoals datahubs, Internet-of-Things, robotisering, kunstmatige intelligentie en besluitvormingsmodellen bieden veel potentie om ook bij onzekerheden beter geïnformeerde beslissingen te nemen. Deze digitale transformatie zorgt eveneens voor slimme controle- en monitoringssystemen. Door het delen en combineren van data, computermodellen en visualisaties, opent zich de weg naar betere en efficiënter oplossingen voor de opgave waar de watersector voor staat. 

Grotere drukte in de ondergrond

Drukte in de ondergrond als gevolg van verstedelijking en de energietransitie kan gevolgen hebben voor de waterkwaliteit en conditie van het leidingnet. Denk aan de opwarming van het drinkwater, mechanische belasting of bodemverontreiniging. Door de toegenomen activiteit, ook van andere partijen in boven- en ondergrond, zoeken drinkwaterbedrijven de samenwerking op. Hierbij moeten soms keuzes worden gemaakt die afwijken van de eigen planning en wensen van de drinkwatersector.  

Toenemende invloed van de omgeving

Door lopende transities op het gebied van water, energie, landbouw, klimaat, en door veranderende ‘spelregels’ van de samenleving, doen drinkwaterbedrijven hun werk steeds meer samen met gebiedspartners. Dit gebeurt weloverwogen, omgevingsbewust en proactief. De uitdagingen voor de (drink)watersector zijn complex en staan niet los van bredere maatschappelijke ontwikkelingen. Daarom werkt de sector actief samen met initiatieven die zich op gebiedsniveau afspelen. 

Wederzijdse afhankelijkheid tussen drinkwaterbedrijven en klanten

Drinkwaterbedrijven hebben veel aandacht voor de maatschappelijke en sociaal-culturele context waarin zij opereren. Om klanten optimaal te bedienen, spelen drinkwaterbedrijven in op wat klanten willen, kunnen en daadwerkelijk doen. Dit vraagt inzicht in hun wensen, verwachtingen en behoeften. Zo zijn drinkwaterbedrijven en hun klanten afhankelijk van elkaar om drinkwaterverbruik en drinkwaterbeschikbaarheid ook in de toekomst in balans te houden. 

Maatschappelijke impact

De uitdagingen die hier kort zijn beschreven, kunnen niet worden opgelost zonder de handen ineen te slaan binnen én buiten de (drink)watersector. Eén ding wordt daarbij vooral duidelijk: kennisontwikkeling is geen luxe maar noodzaak. Met Waterwijs ontwikkelen we gezamenlijk solide, betrouwbare en hoogwaardige wetenschappelijke kennis, innovatie en technologie voor de (drink)watersector. Dit doen we voor toepassingen in de dagelijkse praktijk en om besluitvorming te ondersteunen. We streven ernaar om verandering in kennis en gedrag van alle betrokkenen te realiseren en zo bij te dragen aan maatschappelijke impact. Iets waar we ons met Waterwijs elke dag hard voor maken, onder het motto: impact door kennis van drinkwater. 

Meer weten? Lees dan de Onderzoeksvisie van het gezamenlijk drinkwateronderzoek Waterwijs. 

Impact door kennis van drinkwater; impact op onze maatschappij

Waterwijs heeft directe impact bij de drinkwaterbedrijven, Vewin en KWR, doordat de ontwikkelde kennis wordt gebruikt in de praktijk, in beleid en in vervolgonderzoek. Daarnaast heeft Waterwijs lange-termijn impact op onze maatschappij, omdat de Waterwijs-kennis zijn weg vindt naar mensen en organisaties die water gebruiken of waterbeleid ontwikkelen. 

De impact van Waterwijs op onze maatschappij: 

• Wetenschap en technologie: wetenschappelijke kennis en duurzame technologieën uit Waterwijs worden getest in de praktijk van de (drink-)watersector 

• Economie: een betrouwbare en efficiënte drinkwatervoorziening bespaart geld van burgers en bedrijven 

• Politiek: onderbouwde kennis over (drink)water helpt beleidsmakers om adequaat beleid te ontwikkelen 
• Sociaal-cultureel: kennis over waterbewustzijn en gedrag helpt om duurzaam met water om te gaan in verschillende sociaaleconomische groepen en om verschillen te verkleinen 

• Onderwijs: de Waterwijs-kennis wordt gebruikt om (toekomstige) waterwetenschappers en waterprofessionals op te leiden 

Co-makership Waterwijs

Een sterk voorbeeld van co-makership met oog op impact is het platform Dutch Water Sector Intelligence (DWSI), dat KWR vijftien jaar geleden heeft opgericht om toekomstverkenningen binnen de watersector breed te delen in de watersector.  

Binnen co-makership is al veel goed geregeld, ook op het gebied van de implementatie van onderzoek. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de praktijkcodes die samen door KWR en de drinkwaterbedrijven worden opgesteld. Hierin vloeit kennis vanuit Waterwijs direct naar de praktijk. Tegelijkertijd komen kennisvragen uit de praktijkcodes op de onderzoeksagenda van Waterwijs. Ook de Waterwijs Praktijkprijs die iedere twee jaar uitgereikt wordt aan een team van Waterwijs-onderzoekers en drinkwaterprofessionals voor een succesvolle toepassing van onderzoek in de praktijk, maakt de waardering voor de daadwerkelijke toepassing van Waterwijskennis in de praktijk zichtbaar.

Lees het hele verhaal, de aanpak van het onderzoeksprogramma, de onderzoekthema’s en nog veel meer in Waterwijs magazine.