Natte teelten

Gebruik natte gronden voor natuurinclusieve landbouw én waterzuivering

Vernatten van veengronden is een noodzakelijke maatregel om bodemdaling en CO2-uitstoot tegen te gaan en natuur te herstellen. Ook in bufferzones rond natuurgebieden moeten waterstanden worden verhoogd om natuurherstel mogelijk te maken. Maar op nattere voormalige landbouwgronden op veen zijn gangbare landbouwmethoden vrijwel onmogelijk in te zetten. Bovendien leidt natuurontwikkeling daar niet direct tot herstel van natuurlijke kenmerken.

Het vernatten van veengebieden en andere landbouwgronden vereist een aanpak waarbij het mogelijk is om de economische waarde behouden en het beheer bij voorkeur bijdraagt aan de maatschappelijke opgaven op het gebied van water, biodiversiteit en klimaat. De uitwerking hiervan is sterk afhankelijk van de complexe interactie tussen water, bodem en beheer. Om praktisch toepasbare oplossingen te ontwikkelen is gedegen proceskennis nodig.

Methoden, tools en producten

KWR onderzoekt de mogelijkheden van alternatieve vormen van landbouw op vernatte (voormalige) landbouwgronden, waarbij het beheer tegelijkertijd ten dienste staat van de maatschappelijke opgaves op het gebied van waterbeheer en van klimaatmitigatie. Hiervoor maken we gebruik van veldproeven met onder andere lisdoddeteelt en proefvijvers waarin de omstandigheden goed te controleren zijn. In de veldproeven doen we metingen om te bepalen of natte teelt haalbaar is en tegelijkertijd een bijdrage levert aan het vasthouden en zuiveren van water. Een van de uitdagingen daarbij is het voorkomen van de uitstoot van broeikasgassen die bij vernatting kunnen worden gevormd, zoals methaan en lachgas. Met de proefvijvers brengen we de relatie tussen doorstroomsnelheid en waterzuivering, gewasverdamping en biomassaproductie in beeld.

Projecten

KWR doet binnen diverse projecten onderzoek naar natte teelten:

  • Bij productie van gewassen op veengronden is het belangrijk om bij te dragen aan minder broeikasgasemissie, minder bodemdaling, een betere waterkwaliteit en meer biodiversiteit. Daarom is binnen het Veenweiden Innovatie Programma (VIPNL) gestart met het onderzoeksproject Natte teelten op waterrijk veen. Dit onderzoek focust op teeltaspecten van natte gewassen (plant, water, bodem, beheer), biodiversiteit, broeikasgassen, markt- en ketenontwikkeling, wet- en regelgeving en verwaarding van ecosysteemdiensten.
  • Binnen het TKI-project Rendabele Kringlooplandbouw in Veenweiden worden hogere grondwaterstanden in veenweidegebieden gecombineerd met de teelt van natte gewassen (=paludicultuur) en kan een win-win-situatie worden gecreëerd. In veenweidepercelen wordt de grondwaterstand in veenweidepercelen in de zomerperiode verhoogd door wateraanvoer via regelbare drainage en subirrigatie. Dit heeft als doel bodemdaling en broeikasgasuitstoot te verminderen, maar kan ook leiden tot verhoogde uitspoeling van nutriënten in natte perioden en daarmee voor een slechtere waterkwaliteit. Natte teelten hebben juist nutriënten nodig en kunnen tegelijkertijd het vervuilde water zuiveren. De geoogste natte gewassen kunnen worden ingezet als bouw- en isolatiemateriaal of als vervanger van turf/veen in substraten.